پیچ‌خوردگی یا در اصلاح عامیانه رگ به رگ شدن (به انگلیسی: Sprain)‏ به هرگونه آسیب در ساختار رباطها گفته می‌شود. زمانی که ساختمانی مانند رباط، جامعیت ساختمانی خود را از دست بدهد از واژه اسپرین استفاده می‌گردد. رباطها(لیگامانها)عامل اتصال استخوانها در مفاصل هستند. مهمترین نقش رباطها در بدن، ایجاد ثبات و پایداری در مفصل است. رباطها و تاندونها ازنظر ساختمان بسیار مشابه‌اند، اما رباطها معمولاً نسبت به تاندونها پهن تر بوده و فیبرهای کلاژن در رباطها متراکم تر هستند.

شدت آسیب

شدت آسیب‌ها سه درجه دارد که شامل:

درجه ۱:در این حالت میزان آسیب خفیف بوده و بی ثباتی در مفصل وجود ندارد.

درجه۲:به علت پارگی متوسطی که ایجاد شده‌است به میزانی بی ثباتی وجود دارد ولی زیاد نیست. خونریزی در مفصل دیده می‌شود.

درجه ۳:این حالت یعنی پارگی کامل است و معمولاً بی ثباتی در مفصل وجود دارد. خونریزی در مفصل شدیدتر است.

علل پیچ‌خوردگی

  • پیچ خوردگی، کشیده شدن ناگهانی رباطها و مفاصل.
  • ضربه به بدن.
  • درپی سقوط و زمین خوردن.

علایم و نشانه‌های

  • درد-تورم-التهاب-کوفتگی-ناتوانی در حرکت دادن موضع-اسپاسم عضلانی-در موارد شدید خونریزی و کبودی شدید موضع.

درمان 

  1. مصرف مسکنهای درد مانند ایبوپروفن و استامینوفن.
  2. بی حرکت نگاهداشتن موضع به منظور جلوگیری از آسیب بیشتر.
  3. استفاده از کمپرس یخ در ۷۲-۴۸ اولیه-کمپرس باید در فواصل زمانی ۳-۲ ساعت به مدت ۲۰-۱۵ دقیقه روی موضع قرار داده شود.
  4. بانداژ کردن موضع آسیب دیده از تورم بیشتر آن جلوگیری می‌کند در هنگام بانداژکردن مراقب باشید بیش از حد باند را محکم دور موضع نپیچید زیرا با این عمل از رسیدن خون به ناحیه مورد نظر جلوگیری می‌کنید.
  5. بالا نگاه داشتن ناحیه آسیب دیده تورم آن را کاهش می‌دهد.
  6. هیچگاه در ۴۸ ساعت نخست کشیدگی و رگ به رگ شدن از کمپرس گرم استفاده نکنید. اما پس از گذشت ۳-۲ روز استفاده هر دو نوع کمپرس گرم و سرد کارساز می‌باشد.

پیشگیری

  • هنگامی که خسته و یا دچار درد عضو می‌باشید از ورزش کردن و انجام فعالیت بدنی خودداری کنید.
  • با پیروی از یک رژیم غذایی متعادل سلامتی خود را همواره حفظ کنید.
  • وزن خود را کنترل کنید.
  • پیش ازانجام هر گونه فعالیت بدنی ابتدا بدنتان را گرم کرده و حرکات کششی انجام دهید.
  • کفشهای مناسب و کاملا اندازه به پا کنید.
  • همواره عضلات خود را قوی، نرم و انعصاف پذیر نگاه دارید.
  • همواره شرایط فیزیکی مناسبی داشته باشید.
  • از تجهیزات حفاظتی هنگام فعالیت بدنی استفاده کنید مانند ساق بند، مچ بند و غیره.

نواحی شایع پیچ خوردگی

  • مچ پا. پیچ خوردگی مفصل مچ پا شیوع بالایی دارد.
  • زانو. آسیب رباطها در زانو به خصوص در ورزشکاران شایع است. پارگی رباط متقاطع جلویی از میان رباطهای دیگر زانو زیاد دیده می‌شود.
  • انگشتان دست
  • مچ دست
  • انگشتان پا

اصول درمان در پیچ خوردگی‌ ها

به طورکلی درمان عبارتنداز:

1-اصل PRICE در پیچ خوردگی‌ها به کار می‌رود که شامل موارد زیر است:

  • محافظت از اندام. مثلا استفاده از بریس به ویژه در موارد آسیب متوسط و شدید در مراحل اولیه کاربرد دارد.
  • استراحت(Rest). جهت ترمیم بافتی و کاهش درد و تورم لازم است.
  • یخ گذاری(Icing). با هدف کاهش درد و تورم به کار می‌رود.
  • فشار. مثلا انجام بانداژ جهت کاهش تورم.
  • بالا نگه داشتن اندام. بیشتر با هدف کاهش تورم توصیه می‌شود.

۲-درمان دارویی جهت کاهش درد و التهاب

۳-درمان فیزیوتراپی

۴-درمان جراحی. در بعضی از موارد به خصوص در افراد ورزشکار ممکن است به جراحی نیاز داشته باشند.


منبع: ویکی پدیا