علل خواب رفتن دست و پا
کرختی عضو ممکن است مربوط به مغز و برخی اختلالات مغزی نیز باشد.خواب رفتن و کرختی یک عضو، بیماری تلقی نمی‌شود بلکه نوعی نشانه است که در صورت ماندگاری و همراه بودن با نشانه‌های دیگر و اختلال در عملکرد روزانه فرد می‌تواند علامت یک بیماری باشد.
به عبارتی در صورتی که خواب رفتن یک عضو گذرا باشد و نشانه دیگری نیز همراه آن نباشد نگران کننده نیست.
نکته: گاهی نیز کرختی عضو با نشانه‌های دیگر همراه نیست که ممکن است ناشی از مسائل روحی و استرس فرد باشد.
مهمترین عللی که باعث خواب رفتن دستها و پاها میشوند عبارتند از:
1- گردش خون ضعیف
شایع ترین علت خواب رفتن پا و دست در خواب، کاهش جریان خون در دست ها و پاها است که با تغییر دادن حالت خواب می توانید آن را رفع کنید.
2- دیابت
خواب رفتن و مور مور شدن دست و پا حتی هنگام بیداری ممکن است نشانه دیابت باشد.
مهمترین و شایع‌ترین بیماری مربوط به اعصاب محیطی، دیابت است که در تغذیه اعصاب اختلال ایجاد می‌کند و از آنجا که هر چه طول اعصاب بیشتر باشد تغذیه آن‌ها بیشتر با مشکل مواجه می‌شود، اعصاب پاها آسیب‌پذیرترند و خواب‌رفتگی پاها در دیابت بیشتر مشاهده می‌شود.
3- سندروم تونل کارپل
بیماری سندرم تونل مچ دست نیز با خواب رفتن دستها خود را نشان می‌دهد، به گونه‌ای که ممکن است فرد، شب‌ها به دفعات با حالت خواب رفتگی دست از خواب بیدار شود.
این بیماری زمانی به وجود می‌آید که عصبی که از مچ دست وارد پنجه و نوک انگشتان می‌شود، بر اثر کار زیاد یا عوامل دیگری نظیر کم کاری تیروئید، حاملگی و دیابت آسیب می بیند و آن منطقه بدون اینکه بیمار فعالیت خاصی داشته باشد، با یک مختصر فعالیت به خواب می‌رود.
4- آرتریت
بیماری آرتریت باعث التهاب و درد مفاصل بدن می شود. این بیماری باعث تحریک و آسیب اعصاب در ناحیه مفاصل نیز می شود.
5- عمل جراحی دست
این حالت باعث تحریک یا آسیب عصب می شود.
6- بیماری گیلن باره
بیماری گیلن باره نیز با علائم خواب رفتن دست و پا، کرختی و بی‌حسی آغاز می‌شود که ممکن است این علائم با معاینه پزشک در بیمار تشخیص داده نشود. اما در هر صورت خود بیمار از حالت‌های اختلال حسی در اندام‌های خود آگاه است.
7- بیماری ام اس
بیماری‌های عصب مرکزی نخاع هم می‌توانند کرختی و بی حسی دست و پا را ایجاد کنند، مثلا بیماری ام اس نیز همین علائم را دارد.
8- سکته مغزی
سکته های مغزی نیز به علت ایجاد اختلال در اعصاب، بی‌حسی ایجاد کرده و بر اثر آن دست و پا خواب می‌رود.
9- مسمومیت دارویی
مسمومیت دارویی نیز ممکن است باعث مسمومیت اعصاب محیطی شود که از میان این داروها، داروهای شیمی درمانی که به اعصاب سلول‌های محیطی بیماران سرطانی آسیب می‌زنند، شایع‌تر است.
10- مسمومیت با فلزات سنگین
خوردن یا تنفس فلزات سنگین مثل جیوه، سرب، تالیوم و آرسینک نیز باعث خواب رفتن دست و پا می‌شود. وقتی که دماسنج یا لامپ کم مصرف یا مهتابی در فضای اتاق شکسته شود، بر اثر تصعید جیوه فرد دچار مسمومیت می‌شود.
11- مسمومیت ویتامینی
اگرچه گروه ویتامین‌های B بی‌ضرر هستند، اما استفاده بیش از اندازه ویتامین B6 می‌تواند مسمومیت ایجاد کند که این مسمومیت خود را به صورت بی‌حسی دست و پا نشان می‌دهد.
12- تغییرات فشار خون
فشار خون ارتباط مستقیمی با بیماری‌های اعصاب محیطی ندارد، ولی به دلیل اینکه اعصاب محیطی در تنظیم فشار خون و عروق محیطی نقش دارد، ابتلا به بعضی از بیماری‌های اعصاب محیطی در تنظیم فشار خون مشکل ایجاد کرده و خود را به صورت افت فشار خون نشان می‌دهد.
پیشگیری از خواب رفتن دست ها موقع خواب
- هنگام خواب، دست ها را زیر بالش یا سر قرار ندهید.
- روی دست ها نخوابید، زیرا این امر باعث قطع گردش خون می شود.
- کف دست را هنگام خوابیدن مشت نکنید و باز بگذارید.
- دست ها را روی قلب قرار دهید تا بی حسی آن برطرف شود.
- ورزش های مخصوص برای تقویت شانه، گردن و دست ها را انجام دهید.
- از بالش های نرم تر استفاده کنید، از بالشت زیر زانو هم استفاده کنید و به پشت بخوابید.
- در صورت ابتلا به سندروم تونل کارپل که باعث به خواب رفتن یا بی حسی دست می شود، از داروی ضدالتهاب با تجویز پزشک استفاده کنید.
منبع:ایران ارتوپد و تبیان و کنجکاو
دکتر لیلا بیدکی متخصص طب فیزیکی و توانبخشی