استخوان ها چه قسمت هایی دارند و به چه شکل هایی دیده میشوند

در بدن انسان تعداد زیادی استخوان و به اشکال گوناگون وجود دارند. شکل هر استخوان ارتباط مستقیمی با کاری دارد که انجام میدهد. کلاً چهار شکل متفاوت استخوان در بدن وجود دارد

• استخوان های دراز : مانند استخوان های ران، درشت نی، نازک نی، بازو، زند زیرین، زند زبرین، استخوان های کف دست و پا

• استخوان های کوتاه : مانند استخوان های مچ دست و پا .

• استخوان های پهن : مانند استخوان های کتف، لگن، جناغ و جمجمه.

• استخوان های نامنظم : مانند استخوان های خاجی، مهره و فک .

استخوان های کوتاه، پهن و نامنظم عمدتا از جنس استخوان های اسفنجی هستند که لایه ای نازک از استخوان کورتیکال بر روی آنها کشیده شده است.

استخوان های دراز از قسمت های متفاوتی مانند اپی فیز، متافیز، دیافیز، صفحه رشد، کانال مدولری و پریوست تشکیل شده است

  

اپی فیز

دو انتهای استخوان های بلند را اپی فیز مینامند. وقتی اپی فیز های دو استخوان مجاور در کنار یکدیگر قرار میگیرند مفصل را تشکیل میدهند. بر روی سطح اپی فیز در مفصل، لایه ای از غضروف هیالن قرار گرفته که موجب تسهیل حرکت استخوان ها بر روی هم در محل مفصل میشود. میتوان گفت اپی فیز قسمتی از استخوان است که در بین سطح مفصلی و صفحه رشد قرار گرفته است. جنس اپی فیز از استخوان اسفنجی است و تیغه های استخوانی آن در امتداد نیروهایی که به استخوان وارد میشوند مرتب شده اند.

دیافیز

به دیافیز تنه استخوان هم میگویند. این قسمت در واقع قسمت وسطی و میانی یک استخوان بلند است. جنس دیافیز از استخوان متراکم کورتیکال است و وسط آن تو خالی است و در واقع به شکل یک لوله است. این فضای خالی را کانال یا حفره مدولری استخوان میگویند. این شکل خاص لوله ای به استخوان اجازه میدهد تا در حین استحکام، سبک هم باشد

متافیز

متافیز قسمتی از استخوان است که مابین اپی فیز و دیافیز قرار گرفته است. از جنس استخوان اسفنجی است و ضعیف ترین قسمت استخوان است.

صفحه رشد

صفجه رشد صفحه ای غضروفی مابین اپی فیز و متافیز است و موجب رشد طولی استخوان میشود.

حفره میانی یا کانال مدولری استخوان Medullary canal

کانال مدولری حفره ایست که در درون قسمت دیافیزی استخوان بلند است و حاوی مغز استخوان است. مغز استخوان خون سازی میکند. سطح داخلی این حفره را پرده ای بنام اندوست Endosteum میپوشاند که حاوی سلول های استئوبلاست است. این سلول ها در موقع شکستگی استخوان فعال شده و استخوان جدید میسازند.
 
پریوست Periosteum

پریوست پرده ای است که بر روی سطح خارجی استخوان قرار گرفته است. این پرده پر از عروق خونی و اعصاب است. این پرده بر روی غضروف قرار ندارد. اتصال پریوست به استخوان در قسمت های مختلف استخوان متفاوت است. در بعضی نقاط این اتصال محکم و در بعضی مناطق اتصال شل و ضعیف است. پریوست در بچه ها کلفت تر از بالغین بوده و اتصالت ضعیف تری با استخوان دارد.
 چون قدرت ارتجاعی پریوست زیاد است در بسیاری اوقات که استخوان دچار شکستگی میشود پریوست پاره نشده و میتواند مانع از جابجا شدن زیاد قطعات شکسته شده شود. پریوست حاوی سلول های استئوبلاست است و بعد از شکستگی به جوش خوردن استخوان کمک زیادی میکند.

 

منبع: ایران ارتوپد

استخوان رادیوس، زند زبرین

استخوان رادیوس یا زند اعلی یا زند زبرین موازی با استخوان اولنا بوده و از آن کوتاه تر است. بالاترین قسمت استخوان رادیوس را سر رادیوس Radial head مینامند که به شکل یک استوانه کم ارتفاع یا یک دیسک است. سطح رویی سر استخوان رادیوس به توسط غضروف هیالن پوشیده شده است. سطح بالایی سر، بصورت مقعر بوده و با کاپیتلوم Capitellum (قسمتی از سطح مفصلی پایین استخوان بازو) مفصل میشود. دور سر استخوان هم پوشیده از غضروف بوده و در یک فرورفتگی که در قسمت بالای استخوان اولنا وجود دارد(رادیال ناچ Radial notch) قرار گرفته و به این ترتیب مفصل رادیواولنار بالایی یا پرگزیمال را میسازد.

 

 

 

در زیر سر استخوان رادیوس گردن استخوان Radial neck قرار گرفته است. پایینتر از گردن، یک برجستگی بر روی استخوان وجود دارد که به آن توبروزیته رادیوس Radial tuberosity میگویند. این برجستگی محل اتصال تاندون عضله دوسر بازویی است.

تنه استخوان رادیوس به شکل منحنی و قوس دار است.

قسمت پایینی یا دیستال استخوان رادیوس، پهن ترین قسمت استخوان است. سطح مدیال یا داخلی قسمت پایینی بصورت یک فرورفتگی درآمده و به آن اولنار ناچ Ulnar notch میگویند. سر استخوان اولنا در داخل این فرورفتگی قرار گرفته و با آن مفصل میشود و بدین ترتیب مفصل رادیواولنار پایینی یا دیستال را تشکیل میدهد.

لبه خارجی پایینترین قسمت استخوان رادیوس بصورت نوک تیز درآمده و به آن استیلوئید یا زائده نیزه ای رادیوسof radius styloid process میگویند.
سطح مفصلی پایین استخوان رادیوس با سه استخوانچه اسکافویید، لونیت و تری کتروم در مچ دست مفصل میشود.

 

 منبع: ایران ارتوپد

منبع تغذیه استخوان ها

در دوران جوانی استخوان ها استحکام و قدرت خوبی دارند . اما به موازات افزایش سن و رسیدن به دوران میانسالی شروع به تحلیل رفتن می کنند. در زنان این روند بعد از بروز یائسگی افزایش می یابد.خوشبختانه روش های مفیدی برای کند کردن و به تعویق انداختن این روند وجود دارد.یکی از بهترین این روش ها کنترل رژیم غذایی است. مصرف غذاهای مناسب و مفید توده استخوان را در کیفیت مطلوبی حفظ می کند.
 
1-    شیر: یکی از مهمترین و اصلی ترین منابع کلسیم شیر است .

2-    ماست و پنیر: از دیگر محصولات لبنی ماست و پنیر است که به سهم خود حاوی مقدار قابل توجهی کلسیم می باشد و نیاز بدن را در این زمینه مرتفع خواهد کرد. لذا لازم است که در برنامه غذایی خود این دو محصول لبنی را نیز بگنجانید.

3-    ماهی ساردین: از جمله غذاهای دریایی حاوی مقدار قابل توجهی کلسیم است که باید به آن توجه کرد.

4-    کلم چینی: ماده معدنی کلسیم در بعضی از سبزیجات به وفور یافت می شود.مثلا کلم چینی یکی از این منابع است که حاوی مقدار قابل توجهی کلسیم می باشد.اسفناج و بروکلی نیز از دیگر منابع سبز رنگ کلسیم می باشند.

5-    مکمل های کلسیم: مکلمل های کلسیم در قالب قرص نیز از دیگر روش های جذب کلسیم مورد نیاز است. البته باید توجه داشته باشید که بیش از 1500 میلی گرم کلسیم در روز مورد نیاز نیست. و برای افزایش جذب مکمل های کلسیم بیش از 500 میلی گرم از آن را در یک لجظه استفاده نکنید. درضمن بیشتر مکمل های کلسیم باید همراه با وعده های غذایی مصرف شود.

6-    محصولات سویا: مثلا توفو(خمیر سویا) حاوی مقدار قابل توجهی کلسیم است . نکته قابل توجه راجع به محصولات سویا این است که این مواد حاوی ایزوفلاون ها هستند که در حفظ چگالی استخوانی بسیار مفید هستند. پس تنها کلسیم در سلامت استخوان ها نقش ندارد بلکه این مواد شیمیایی نیز مفید هستند. به طور کلی گفته میشود که محصولات سویا در پیشگیری از بیماری های استخوانی بعد از یائسگی بسیار مفید است.

7-     سالمون: از دیگر محصولات دریایی مفید برای حفظ سلامت استخوان هاست.این محصول نیز حاوی کلسیم و ویتامین  D می باشد . این ویتامین برای جذب کلسیم لازم است.همچنین اسید چرب امگا 3 در این ماده غذایی به پیشگیری از پوکی استخوان کمک می کند.

8-    آجیل و مغزها: این دسته غذایی نظیر بادام، تخم گل آفتابگردان و پسته حاوی مقدار قابل توجهی کلسیم است.مغز گردو و دانه کتان حاوی اسید چرب امگا 3 است. انواع بادام ها و پسته زمینی حاوی پتاسیم است که مانع از دفع کلسیم از طریق ادرار می شود.

9-    میانه روی در مصرف نمک: نمک یکی از مهم ترین عوامل دفع کلسیم می باشد. بنابر این کاهش مصرف آن کمک بزرگی به حفظ کیفیت استخوان ها می کند.
10-    نور خورشید: خورشید ماده غذایی نیست. اما یکی از مهم ترین منابع مغذی است که در غذاهای کمی پیدا می شود. بدن در پاسخ به نور خورشید ویتامین D می سازد. همان طور که گفتیم بدن بدون این ویتامین قادر به جذب مفید کلسیم نمی باشد.

11-    ورزشهای خاص: انجام تمرینات بدنی خاص برای افزایش تحمل وزن بدن توسط ماهیچه ها و استخوان ها لازم است و استخوان ها را چگال تر می کند. پیاده روی سریع، رقص، تنیس و یوگا از جمله ورزش های مفید است.

 

11 توصیه مهم برای تقویت استخوا‌ن‌ها

استخوان‌ها مهم‌ترین و ضروری‌ترین اعضای بدن هستند، چرا که هرچه قوی‌تر باشند، سلامت، تندرستی و تناسب اندام‌های بدن بیشتر تامین می‌شود.

 کارشناسان بهداشت و سلامت عمومی تاکید دارند که علاوه بر مصرف مقادیر کافی کلسیم در طول روز از طریق رژیم غذایی، راه‌ها و توصیه‌های دیگری نیز برای تقویت بافت استخوانی و بهبود سلامت این اعضای مهم وجود دارد.

در این مقاله 11 پیشنهاد مفید و موثر ارائه شده که رعایت آنها به تقویت استخوان ها و حفظ سلامت این بافت در طولانی مدت کمک می‌کند. این توصیه های مفید عبارتند از:

1- از مصرف سبزیجاتی مانند کلم بروکلی که دارای برگ هایی به رنگ سبز تیره هستند و همچنین فرآورده‌های لبنی غافل نشوید، چون این مواد غذایی سرشار از ویتامین D هستند و به طور شگفت آوری به تقویت استخوان ها کمک می‌کنند.

 

2- سیر و پیاز نیز منبع غنی از عنصر سولفور هستند که مصرف آن به استحکام استخوان ها کمک می‌کند.

 

3- از مصرف نوشیدنی‌های گازدار جدا پرهیز کنید. این نوشابه‌ها حاوی فسفر زیاد هستند و فسفر زیاد باعث می‌شود بدن کلسیم از دست بدهد، بنابراین نوشابه‌های گازدار بیشتر به تضعیف بافت‌های استخوانی کمک می‌کنند.

 

4- از مصرف مواد غذایی حیوانی و غنی از پروتئین به مقدار زیاد نیز خودداری کنید. این مواد غذایی نیز در کاهش سطح کلسیم در بدن نقش دارند و باعث می‌شوند بدن کلسیم از دست بدهد.

 

5- مصرف قهوه و چای را کاهش دهید و در عوض یک لیوان شیر بنوشید. شیر غنی از کلسیم و سایر املاح تقویت کننده بافت استخوانی مانند ویتامین D، پروتئین مفید و پتاسیم است که به استحکام استخوان ها کمک می‌کنند.

 

6- حتما به هر شکلی که می‌توانید فعالیت بدنی و تحرک داشته باشید. بالا رفتن از پله‌ها، دویدن، بالا و پایین پریدن و انجام تمرینات ورزشی شبیه به وزنه برداری در تقویت استخوان ها موثر است.

 

7- اگر در طول روز به اندازه کافی از مواد غذایی حاوی املاح مفید برای استخوان ها استفاده نمی‌کنید، مکمل‌ها را به رژیم غذایی روزانه خود بیافزایید. قبل از مصرف هر مکمل یا ترکیب گیاهی حتما با یک متخصص تغذیه مشورت کنید.

 

8- هیچ وقت برای انجام بازی‌های ورزشی دیر نیست. فوتبال، بدمینتون و بسکتبال همگی به افزایش حجم عضلات و در نهایت به تقویت و سلامت استخوان ها کمک می‌کنند. با این حال اگر این بازی‌های ورزشی شادی بخش را از جوانی آغاز کنید هرگز به پوکی استخوان مبتلا نخواهید شد.

 

9- می‌توانید از گیاهان استخوان ساز در رژیم غذایی روزانه خود استفاده کنید. گیاه آلفا آلفا، علف جو، ریشه گیاه قاصدک، گزنه و جعفری از این گونه هستند.

 

10- سحرخیز باشید و صبح ها حداقل 15 دقیقه در معرض نور خورشید صبحگاهی قرار بگیرید تا ویتامین D به اندازه کافی در بدنتان تولید شود.

 

11- سیگار و الکل را فراموش کنید چون هر دو در افت تراکم استخوانی و تحلیل استخوان ها نقش دارند.

 

منبع: ایسنا