پوکی استخوان

پوکی استخوان بیشتر در بین زنان رایج است تا مردان. به این دلیل که حجم استخوان در زنان کمتر از مردان است. معمولا عمر زن‌ها از مردان بیشتر و مصرف کلسیم در آنها کمتر است، و برای قوی نگهداشتن استخوانهای‌شان به هورمون زنانه استروزن نیز دارند.

 

 

پوکی استخوان بیشتر در بین زنان رایج است تا مردان. به این دلیل که حجم استخوان در زنان کمتر از مردان است. معمولا عمر زن‌ها از مردان بیشتر و مصرف کلسیم در آنها کمتر است، و برای قوی نگهداشتن استخوانهای‌شان به هورمون زنانه استروزن نیز دارند.

اگر عمر مردان آنقدر زیاد باشد، آنها نیز شاهدخطر ابتلاء به پوکی استخوان در اواخر عمرشان خواهند بود.

 

 

هنگامی که توده کل استخوانی در حدود 35 سالگی‌ به اوج خود می‌رسد، همه بزرگسالان از  35 سال به بعد شروع به از  دست دادن توده استخوانی می‌کنند.
 
در  زنان میزان از دست رفتن استخوان پس از یائسگی که میزان هورمون استروژن افت پیدا می کند، سرعت می‌گیرد. از آنجایی که تخمدان‌ها استروژن می‌‌سازند، اگر هر دو تخمدان با عمل جراحی برداشته شوند، به سرعت از دست رفتن توده ا ستخوانی افزوده می‌شود.

علائم پوکی استخوان چیست؟

ممکن نیست بدانید پوکی استخوان دارید تا وقتی که علائم جدی آن را احساس کنید. علائم این بیماری  شامل شکستگی استخوان، کمر درد یا قوز  پشت است.

همچنین ممکن است قد شما در طول زمان کوتاه‌تر شود، زیرا پوکی استخوان می‌تواند باعث متلاشی‌شدن مهره‌ها (استخوان‌های ستون فقرات شما) شود.
این مشکلات معمولا پس از آنکه مقدار زیادی از  کلسیم موجود در استخوان از بین رود  اتفاق می‌افتد.

آیا خطر پوکی استخوان برای من وجود دارد؟

عوامل خطر ابتلاء به پوکی استخوان این‌ها هستند:

یائسگی قبل از 48 سال.
جراحی برداشتن تخمدان‌ها قبل از یائسگی.
کمبود کلسیم دریافتی.
ورزش نکردن به قدر کفایت.
استعمال دخانیات.
سابقه پوکی استخوان در خانواده.
مصرف مواد مخدر.
بدن لاغر و هیکل استخوانی کوچکتژ
پوست روشن (سفید پوست یا نژاد آسیایی)
 پرکاری تیروئید
 استفاده طولانی مدت از داروهای استروئیدی خوراکی.

موارد فوق فهرستی از چیزهایی است که  احتمال پوکی استخوان را افزایش می‌دهند. در این زمینه با دکتر خانوادگی خود در مورد عوامل خطرساز برای پوکی استخوان صحبت کنید.

آیا نیاز به تراکم‌سنجی استخوان خواهم داشت؟

با پزشک‌تان مشورت کنید. برای بسیاری از زنان، پوکی استخوان (یا خطر بروز آن)را می‌توان بدون آزمایش تشخیص داد. وقتی انجام آزمایش لازم باشد، پزشکان با استفاده از تجهیزات عکسبرداری از استخوان، تصویری از استخوان به دست می‌آورند تا متخلخل شدن آن را بررسی کنند.

کالسیتونین چیست؟

 calcitonin (با نام‌های تجاری: calcimar, miacalcin) هورمونی است که به پیشگیری از بین رفتن مجدد استخوان و کاهش درد در افراد مبتلا به پوکی استخوان کمک می‌کند.
این دارو به صورت تزریقی یا اسپری بینی مصرف می‌شود و شایع‌ترن عارضه جانبی آن تهوع است.

ایباندرونیت سدیم چیست؟

 Ibandronate sodium (نام تجاری Boniva) داروی جدیدی است که فقط یکبار در ماه بکار می‌رود. این دارو هورمون نیست، اما بطور تدریجی از بین رفتن استخوان را کم و تراکم استخوان را زیاد می‌کند. عوارض جانبی این دارو شامل ناراحتی معده، سوزش معده(قلب)، حالت تهوع و اسهال است.

آلندرونیت و ریسدرونیت چیست؟

داروهای  Alendronaten (نام تجاری:fosamax) و risdronate (نام تجاری:actonel) این داروها هورمون نیستند اما برای کمک به پیشگیری و درمان پوکی استخوان استفاده می‌شوند. انها داروهایی هستند که به کاهش خطر شکستگی استخوان و کاهش سرعت از بین رفتن استخوان کمک می‌کنند. شایع‌ترین اثر جانبی آنها شامل ناراحتی معده است.

ریلوکسیفین چیست؟

 Reloxifene (نام تجاری:eviste ) دارویی است که برای پیشگیری و درمان پوکی استخوان با افزایش تراکم استخوان استفاده می‌شود.

این دارو هورمون نیست اما برخی از تاثیرات آن به تقلید از هورمون جنسی استروژن است. گرمای ناگهانی بدن و خطر لخته شدن خون از عوارض جانبی این دارو است.

تریپاراتید چیست؟

Teriparatide (نام تجاری :forteo ) تری‌پاراتید یک هورمون مصنوعی تزریقی جدید است که برای درمان پوکی استخوان یکبار در روز استفاده می شود. این دارو سبب رشد استخوان جدید می‌شود. عوارض جانبی آن حالت تهوع ، سرگیجه و گرفتگی عضلات ران است.

چه مقدار کلسیم نیاز دارم؟

شما قبل از یائسگی هر روز به 1000 میلی گرم کلسیم نیاز دارید. بعد از یائسگی اگر استروژن مصرف می‌کنید هر روز  به 1000 میلی گرم کلسیم نیاز دارید. اگر استروژن مصرف نمی‌کنید هر روز  به 1500 میلی گرم کلسیم نیاز دارید.

معمولا بزرگترین حجم گرفتن کلسیم از غذا است. منابع خوب کلسیم، فرآورده‌های لبنی بدون چربی و کم چرب هستند. از دیگر منابع کلسیم شامل باقلا خشکیده، ماهی ریز(ساردین) و کلم بروکلی است.

اگرشما با خوردن غذا کلسیم کافی را نگیرید. ممکن است پزشک به شما قرص کلسیم پیشنهاد کند. آن را در بین وعده های غذایی یا با شیر مصرف کنید. ویتامین D و لاکتوز (قند طبیعی شیر) به بدن شما در جذب کلسیم کمک می‌کند.

روش‌های قوی نگه داشتن استخوان‌ها
 ورزش
 رژیم غذایی متعادل که دست کم  روزانه حاوی 1000 میلی گرم کلسیم باشد.
 رک سیگار. کشیدن سیگار باعث تشدید پوکی استخوان می‌شود.
 با پزشک خود در مورد "درمان جایگزینی هورمونی" یا HRT پس از یائسگی و
 یا داروهای پیشگیری و درمان ‌کننده  پوکی استخوان مشورت کنید./ح

اگر عمر مردان آنقدر زیاد باشد، آنها نیز شاهدخطر ابتلاء به پوکی استخوان در اواخر عمرشان خواهند بود.

هنگامی که توده کل استخوانی در حدود 35 سالگی‌ به اوج خود می‌رسد، همه بزرگسالان از  35 سال به بعد شروع به از  دست دادن توده استخوانی می‌کنند.
 
در  زنان میزان از دست رفتن استخوان پس از یائسگی که میزان هورمون استروژن افت پیدا می کند، سرعت می‌گیرد. از آنجایی که تخمدان‌ها استروژن می‌‌سازند، اگر هر دو تخمدان با عمل جراحی برداشته شوند، به سرعت از دست رفتن توده ا ستخوانی افزوده می‌شود.

علائم پوکی استخوان چیست؟

ممکن نیست بدانید پوکی استخوان دارید تا وقتی که علائم جدی آن را احساس کنید. علائم این بیماری  شامل شکستگی استخوان، کمر درد یا قوز  پشت است.

همچنین ممکن است قد شما در طول زمان کوتاه‌تر شود، زیرا پوکی استخوان می‌تواند باعث متلاشی‌شدن مهره‌ها (استخوان‌های ستون فقرات شما) شود.
این مشکلات معمولا پس از آنکه مقدار زیادی از  کلسیم موجود در استخوان از بین رود  اتفاق می‌افتد.

آیا خطر پوکی استخوان برای من وجود دارد؟

عوامل خطر ابتلاء به پوکی استخوان این‌ها هستند:

یائسگی قبل از 48 سال.
جراحی برداشتن تخمدان‌ها قبل از یائسگی.
کمبود کلسیم دریافتی.
ورزش نکردن به قدر کفایت.
استعمال دخانیات.
سابقه پوکی استخوان در خانواده.
مصرف مواد مخدر.
بدن لاغر و هیکل استخوانی کوچکتژ
پوست روشن (سفید پوست یا نژاد آسیایی)
 پرکاری تیروئید
 استفاده طولانی مدت از داروهای استروئیدی خوراکی.

موارد فوق فهرستی از چیزهایی است که  احتمال پوکی استخوان را افزایش می‌دهند. در این زمینه با دکتر خانوادگی خود در مورد عوامل خطرساز برای پوکی استخوان صحبت کنید.

آیا نیاز به تراکم‌سنجی استخوان خواهم داشت؟

با پزشک‌تان مشورت کنید. برای بسیاری از زنان، پوکی استخوان (یا خطر بروز آن)را می‌توان بدون آزمایش تشخیص داد. وقتی انجام آزمایش لازم باشد، پزشکان با استفاده از تجهیزات عکسبرداری از استخوان، تصویری از استخوان به دست می‌آورند تا متخلخل شدن آن را بررسی کنند.

کالسیتونین چیست؟

 calcitonin (با نام‌های تجاری: calcimar, miacalcin) هورمونی است که به پیشگیری از بین رفتن مجدد استخوان و کاهش درد در افراد مبتلا به پوکی استخوان کمک می‌کند.
این دارو به صورت تزریقی یا اسپری بینی مصرف می‌شود و شایع‌ترن عارضه جانبی آن تهوع است.

ایباندرونیت سدیم چیست؟

 Ibandronate sodium (نام تجاری Boniva) داروی جدیدی است که فقط یکبار در ماه بکار می‌رود. این دارو هورمون نیست، اما بطور تدریجی از بین رفتن استخوان را کم و تراکم استخوان را زیاد می‌کند. عوارض جانبی این دارو شامل ناراحتی معده، سوزش معده(قلب)، حالت تهوع و اسهال است.

آلندرونیت و ریسدرونیت چیست؟

داروهای  Alendronaten (نام تجاری:fosamax) و risdronate (نام تجاری:actonel) این داروها هورمون نیستند اما برای کمک به پیشگیری و درمان پوکی استخوان استفاده می‌شوند. انها داروهایی هستند که به کاهش خطر شکستگی استخوان و کاهش سرعت از بین رفتن استخوان کمک می‌کنند. شایع‌ترین اثر جانبی آنها شامل ناراحتی معده است.

ریلوکسیفین چیست؟

 Reloxifene (نام تجاری:eviste ) دارویی است که برای پیشگیری و درمان پوکی استخوان با افزایش تراکم استخوان استفاده می‌شود.

این دارو هورمون نیست اما برخی از تاثیرات آن به تقلید از هورمون جنسی استروژن است. گرمای ناگهانی بدن و خطر لخته شدن خون از عوارض جانبی این دارو است.

تریپاراتید چیست؟

Teriparatide (نام تجاری :forteo ) تری‌پاراتید یک هورمون مصنوعی تزریقی جدید است که برای درمان پوکی استخوان یکبار در روز استفاده می شود. این دارو سبب رشد استخوان جدید می‌شود. عوارض جانبی آن حالت تهوع ، سرگیجه و گرفتگی عضلات ران است.

چه مقدار کلسیم نیاز دارم؟

شما قبل از یائسگی هر روز به 1000 میلی گرم کلسیم نیاز دارید. بعد از یائسگی اگر استروژن مصرف می‌کنید هر روز  به 1000 میلی گرم کلسیم نیاز دارید. اگر استروژن مصرف نمی‌کنید هر روز  به 1500 میلی گرم کلسیم نیاز دارید.

معمولا بزرگترین حجم گرفتن کلسیم از غذا است. منابع خوب کلسیم، فرآورده‌های لبنی بدون چربی و کم چرب هستند. از دیگر منابع کلسیم شامل باقلا خشکیده، ماهی ریز(ساردین) و کلم بروکلی است.

اگرشما با خوردن غذا کلسیم کافی را نگیرید. ممکن است پزشک به شما قرص کلسیم پیشنهاد کند. آن را در بین وعده های غذایی یا با شیر مصرف کنید. ویتامین D و لاکتوز (قند طبیعی شیر) به بدن شما در جذب کلسیم کمک می‌کند.

روش‌های قوی نگه داشتن استخوان‌ها
 ورزش
 رژیم غذایی متعادل که دست کم  روزانه حاوی 1000 میلی گرم کلسیم باشد.
 رک سیگار. کشیدن سیگار باعث تشدید پوکی استخوان می‌شود.
 با پزشک خود در مورد "درمان جایگزینی هورمونی" یا HRT پس از یائسگی و
 یا داروهای پیشگیری و درمان ‌کننده  پوکی استخوان مشورت کنید.

 

منبع:باشگاه خبرنگاران

روش های تقویت استخوان‌

زنان در مرحله ای از زندگی به پوکی استخوان مبتلا خواهند شد و از هر ۴ زن یک نفر از مرحله از دست دادن توده استخوانی رنج می برد. در این مطلب به ۶ روش تقویت استخوان و جلوگیری از، از دست دادن توده استخوانی می پردازیم.

۱ - به رژیم غذایی خود سبزی اضافه کنید؛

  اغلب فرآورده های دامی مانند شیر و پنیر دارای مواد غذایی لازم مانند کلسیم و پروتئین است. اما هنگام مصرف شیر گاو و یا فرآورده آن، میزان بالای پروتئین موجود در آن خون را اسیدی می کند و باعث می شود بدن برای ایجاد تعادل کلسیم را از استخوان دفع کند و نتیجه آن می شود که بیشتر از میزان کلسیمی که مصرف می کنیداز بدن خارج می شود.

علاوه بر آن، مولکول های پروتئینی موجود در شیر نسبت به آن چه که سیستم گوارشی انسان قادر به هضم آن است بزرگتر می باشد و در نتیجه سیستم دفاعی بدن این مولکول های پروتئینی را به عنوان یک جسم خارجی و یا آلرژی زا دفع می کند. به همین علت است که اغلب مردم پس از مصرف فرآورده های لبنی احساس خستگی مفرط، کاهش در قدرت تمرکز و تولید بیش از حد مخاط می کنند بدن بعضی افراد نیز فاقد آنزیم هایی مانند lactase که برای هضم درست قند مواد لبنیات لازم است می باشد. مصرف فرآورده های لبنی برای این افراد معده درد، نفخ و اسهال ایجاد می کند. بهترین روش جلوگیری از پوکی استخوان استفاده از کلسیم های قابل جذب موجود در سبزی های برگ دار، حبوب و دانه های خوراکی است.

۲ - آب پرتقال برای بدن مفید است؛

کلسیم و ویتامین D برای سلامت استخوان لازم است. کلسیم برای تولید و حفظ توده استخوان و ویتامین برای جذب ویتامین C لازم است. به طور معمول شیر بهترین ماده غذایی برای داشتن استخوان های مستحکم است اما بررسی های اخیر نشان داده که بدن قادر است ویتامین C و D را به همان آسانی که از شیر جذب می کند از آب پرتقال نیز جذب کند. علاوه بر آن آب پرتقال سرشار از ویتامین C است که یک آنتی اکسیدان قوی است که در جذب کلسیم بدن کمک می کند. توجه داشته باشید از آن جا که اسید استیک موجود در آب میوه می تواند مینای دندان را از بین ببرد پس از مصرف این نوع آب میوه دندان های خود را مسواک بزنید.

۳ - در ساعت های اولیه و آخر روز آفتاب بگیرید؛ نور خورشید ویتامین D تولید می کند که برای سلامت استخوان، عملکرد درست سیستم ایمنی و مقاومت در مقابل سرطان، لازم است.

برای بهره مندی بهتر از نور خورشید قبل از ساعت ۹ صبح و پس از ساعت ۴بعدازظهر در فصل تابستان و قبل از ۱۰صبح و پس از ساعت ۳ بعد از ظهر در فصل زمستان در معرض نورخورشید قرار بگیرید. اما اگر قصد دارید در وسط روز در معرض نور خورشید قرار بگیرید از کرم ضدآفتاب، کلاه و لباس های پوشیده استفاده نمایید.

۴ - نوشیدنی های گازدار برای سلامت مضر است؛

درست است که یک نوشیدنی خنک به خصوص اگر رژیمی هم باشد در یک روز گرم لذت بخش است و از این که بدون کالری است خیال شما راحت است اما کالری تنها اشکال این نوع نوشیدنی ها نیست، بلکه اسید فسفریک موجود در آن کلسیم استخوان ها راکاهش می دهد. پس اگر خطر بالای پوکی استخوان شما را تهدید می کند بهتر است که از مصرف این نوع نوشیدنی ها بپرهیزید.

۵ - مکمل های کلسیم را درست مصرف کنید؛

برای جلوگیری از پوکی استخوان از دوران جوانی دست به کار شوید. به طور منظم ورزش های قدرتی انجام دهید و از ۳۵سالگی مکمل های کلسیم را مصرف کنید.

۶ - ارتباط ریز مغذی با استخوان های مستحکم؛

کلسیم، منیزیم و ویتامین D تاثیر زیادی در حفظ سلامت استخوان بدن دارد درحالی که اغلب ریز‌مغذی های لازم برای تشکیل استخوان مانند Boron، منگنز، روی، مس و ویتامین مورد بی توجهی قرار می گیرد. به عنوان مثال Boron تاثیر مثبتی روی سوخت و ساز کلسیم، منیزیم، مس، فسفر و ویتامین D در شکل گیری استخوان دارد. بررسی ها نشان داده مکمل های حاوی Boron از دست رفتن کلسیم از طریق ادرار را کاهش می دهد. این ماده در میوه ها، سبزی ها و میوه های مغزدار یافت می شود. ویتامین K موجود در سبزی های برگ دار نیز برای استخوان سازی لازم است.

عوامل ایجاد کننده پوکی استخوان

استخوان بافت زنده ای است که از دو لایه داخلی و خارجی تشکیل شده است. لایه داخلی ضخیم بوده و از شبکه های محکمی تشکیل شده که توده استخوانی را ایجاد می کند. در بدن انسان استخوان ها به طور مرتب ساخته شده و از بین می روند.

البته سرعت این روند در تمام عمر فرد یکسان نیست، به طوری که توده استخوانی در سنین ۲۰ تا ۳۰ سالگی به حداکثر میزان خود می رسد و سپس به تدریج کاهش می یابد.

حداکثر توده استخوانی در افراد مختلف متفاوت است و به عوامل ارثی، تغذیه، فعالیت بدنی و شیوه زندگی در طول دوره رشد بستگی دارد.

اگر میزان تخریب استخوان بیش از ساخته شدن آن باشد، فضاهای بین شبکه های داخلی استخوان بزرگ می شوند و اصطلاحا پوکی استخوان اتفاق می افتد.

در این وضعیت، استخوان ضعیف شده و با کوچک ترین ضربه دچار شکستگی می شود. این پدیده در سنین سالمندی شایع بوده اما با اقدامات ساده ای می توان آن را به تاخیر انداخت یا شدت آن را کاهش داد.

پوکی استخوان اغلب تا زمان شکستگی استخوانی علامتی ندارد

اهمیت پوکی استخوان در آن است که اغلب تا زمان شکستگی استخوانی علامتی ندارد. ستون فقرات، استخوان ران، لگن، مچ دست و انتهای ساعد به ترتیب شایع ترین محل هایی هستند که در اثر پوکی استخوان دچار شکستگی می شوند.

بسیاری از شکستگی های ستون فقرات تنها با درد شدید پشت همراه هستند و علامت دیگری ندارند. انحراف ستون مهره ها در اثر جوش خوردن خودبخودی آنها می تواند از علایم این بیماری باشد.

 عوامل ایجاد پوکی استخوان

1-سن: با بالارفتن سن، تراکم استخوان در هر دو جنس به تدریج کاهش می یابد؛ به طوری که از حدود ۴۰ سالگی نیم تا یک درصد در سال کاهش می یابد.

2-جنس: پوکی استخوان در زنان به دلیل کم بودن توده استخوان و پدیده یائسگی شایع تر است؛ به طوری که زنان در هر سنی ۴ تا ۵ برابر مردان دچار شکستگی استخوان می شوند.

3-یائسگی و کاهش هورمون های جنسی: هورمون های جنسی نقش مهمی در استحکام استخوان ها دارند. بنابراین هر عاملی از جمله یائسگی که باعث کم شدن این هورمون ها شود پوکی استخوان را تسریع می کند.

4-سابقه فامیلی: در صورت سابقه شکستگی در بستگان نزدیک (پدر، مادر، خواهر و برادر) احتمال ابتلا به شکستگی تا دو برابر افزایش می یابد.

5-نژاد و عوامل ارثی: نژاد آسیایی و افرادی که پوست و موی روشن دارند، بیشتر در معرض پوکی استخوان هستند.

6-جثه بدنی: استخوان بندی ظریف و جثه کوچک تر موجب افزایش احتمال پوکی استخوان می شود.

7-بیماری های همراه: برخی بیماری ها نظیر بیماری های مزمن کبد و کلیه، دیابت نوع۱، افزایش هورمون تیروئید و پاراتیروئید، اختلالات هورمون های جنسی، اسهال مزمن و اختلالات سوء جذب، بی اشتهایی عصبی، پیوند اعضا و برخی سرطان ها باعث افزایش احتمال ابتلا به پوکی استخوان می شوند.

8-مصرف داروها: مصرف طولانی مدت داروهای حاوی کورتون، داروهای ضد صرع و داروهایی که برای درمان بیماری های تیروئید مصرف می شوند؛ موجب بروز پوکی استخوان می شود. این دسته داروها حتما باید با تجویز پزشک و درصورت نیاز با مکمل های دارویی مانند کلسیم و ویتامین «د» مصرف شوند.

9-ورزش و فعالیت بدنی: ورزش سبب افزایش رشد استخوانی بویژه در کودکی و دوران بلوغ می شود. ورزش مناسب و متناسب با سن به طور مستمر موجب افزایش تراکم استخوانی می شود.

10-رژیم غذایی: کلسیم باعث قوی شدن استخوان ها می شود. ویتامین «د» نیز مانند کلیدی است که باعث ورود کلسیم به استخوان ها و استحکام آنها می شود. مصرف این دو ماده در رژیم غذایی به پیشگیری از پوکی استخوان کمک می کند.

11-مصرف دخانیات و الکل: مصرف دخانیات شامل سیگار، قلیان، پیپ و چپق موجب اختلال در جذب کلسیم و ساخت استخوان، یائسگی زودرس، کاهش وزن و تخریب هورمون های جنسی می شود که به تسریع پوکی استخوان می انجامد. مصرف الکل نیز با کم کردن فعالیت سلول های سازنده استخوان موجب پوکی استخوان می شود.

پوکی استخوان چگونه منجر به شکستگی می شود

حدود ۵ درصد زمین خوردگی ها منجر به شکستگی می شوند

 مسلما استخوان هایی که استحکام کافی برای حفظ تعادل بدن را نداشته باشند، به راحتی متعاقب نیروهای جزیی مانند زمین خوردن و یا سقوط از پله دچار شکستگی می شوند.

به همین دلیل شایع ترین علت شکستگی های ناشی از پوکی استخوان سقوط و زمین خوردن است. عواملی مانند موانع محیطی، نور کم، اختلال بینایی، فراموشی و استفاده از داروهای خواب آور در افزایش احتمال سقوط و شکستگی نقش دارند.

پوکی استخوان علامتی ندارد اما با مشاهده علائم زیر به پزشک مراجعه کنید:

• کاهش قد به میزان حدود ۳ سانتی متر نسبت به دوران جوانی
• قوز درستون فقرات که به تازگی ایجاد شده باشد
• شکستگی دراثر ضربه خفیف یا زمین خوردن جزیی

اگر به پوکی استخوان مشکوک شدیم، چه کنیم

بخاطر داشته باشید که پوکی استخوان براحتی قابل تشخیص و درمان است. تشخیص پوکی استخوان توسط پزشک و با اندازه گیری تراکم استخوان انجام می شود.

اندازه گیری تراکم استخوان یک ر وش بدون درد است که با استفاده از دستگاه مخصوصی انجام شده و حدود ۱۵ دقیقه طول می کشد.

در صورت تشخیص پوکی استخوان با بکارگیری توصیه های دارویی و غیردارویی می توان از پیشرفت پوکی استخوان و شکستگی استخوان که مهم ترین عارضه آن است پیشگیری کرد.

رعایت رژیم غذایی، ترک مصرف دخانیات و فعالیت بدنی مناسب از پیشرفت پوکی استخوان جلوگیری می کند. داروهای موثر در افزایش توده استخوان باید با تجویز پزشک مصرف شوند. در صورت نیاز به این داروها آنها را مطابق دستور دارویی و بطور مستمر استفاده کنید.

در صورت بروز پوکی استخوان برای پیشگیری از شکستگی چه باید کرد

با پیش بینی دستگیره و نرده در محل پله، آشپزخانه و حمام؛ کنترل مستمر موانع عبور و مرور و استفاده از صندلی یا چهارپایه در حمام و آشپزخانه از زمین خوردن جلوگیری کنید.

همچنین اگر از داروهای آرام بخش استفاده می کنید حتما محل رفت و آمد خود را در شب کنترل کنید تا مانعی سر راه شما نباشد.

چگونه از بروز پوکی استخوان پیشگیری کنیم

برای پیشگیری از پوکی استخوان قرار گرفتن در معرض نور مستقیم آفتاب به دریافت ویتامین «د» کمک می کند.

از منابع کلسیم و ویتامین «د» به اندازه کافی در رژیم غذایی خود استفاده کنید.

از مصرف دخانیات به هر شکل (سیگار و قلیان) خودداری کنید.

ورزش مستمر و متناسب را در برنامه زندگی خود بگنجانید.

  توصیه های پزشکی برای پیشگیری از پوکی استخوان

غلات، لبنیات، حبوبات، سبزی، ماهی و میوه را در رژیم غذایی خود بگنجانید. مصرف روزانه سه لیوان شیر یا ماست کم چرب (یا دو قطعه پنیر بجای هر لیوان شیر) می تواند کلسیم مورد نیاز روزانه بدن را تامین کرده به سلامت استخوان ها کمک می کند.
از مصرف نوشابه یا قهوه خودداری کرده و دوغ کم نمک را جایگزین آن کنید. روزانه ۶ تا ۸ لیوان آب بنوشید.
ماهی ها، جگر و تخم مرغ منابع غذایی حاوی ویتامین «د» هستند؛ از آنها در برنامه هفتگی غذایی خود استفاده کنید.
اگر قادر به انجام انواع ورزش ها نیستید حداقل سه بار در هفته به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه پیاده روی کنید.
پیاده روی بهترین جایگزین برای انواع ورزش ها جهت جلوگیری از پوکی استخوان است.

خوراکی های که باعث پوکی استخوان می شوند

آیا می دانید با خوردن این سه خوراکی به پوکی استخوان مبتلا می شوید ؟!

فرآیند هیدراته کردن که باعث تبدیل روغن های نباتی مایع به روغن های جامد می شود، موجب از بین رفتن برخی ویتامین های طبیعی روغن و کاهش تراکم استخوان می شود.

بررسی پژوهشگران علوم پزشكی نشان می دهد، سه نوع ماده غذایی در کاهش کلسیم بدن و ایجاد پوکی استخوان تاثیر زیادی دارند.

به گفته محققان، نمک یکی از مهم ترین عوامل پوکی استخوان است که به ازای مصرف هر2300 میلی گرم آن،40 میلی گرم کلسیم بدن از دست می رود.

پژوهشگران، یکی از موثرترین روش ها برای کاهش نمک مصرفی را، پرهیز از خوردن غذاهای فرآوری شده می دانند.

پژوهشگران چربی های هیدروژنه را دومین ماده غذایی موثر در ایجاد پوکی استخوان می دانند.

پژوهش های اخیر نشان می دهد، فرآیند هیدراته کردن که باعث تبدیل روغن های نباتی مایع به روغن های جامد می شود، موجب از بین رفتن برخی ویتامین های طبیعی روغن و کاهش تراکم استخوان می شود.

به گفته پژوهشگران، مصرف نوشابه های گازدار، سومین عامل مهم غذایی است که در ایجاد پوکی استخوان تاثیر بسزایی دارند.

نوشابه های گازدار اغلب از اسید فسفریک تهیه می شوند که باعث دفع کلسیم از ادرار می شود.

علل و درمان پوکی استخوان

پوکی استخوان شایع‌ترین بیماری استخوان است که در آن چگالی استخوان کم شده و تیغه‌های استخوانی نازک می‌شوند، در نتیجه ریسک شکستگی بالا می‌رود. استخوان‌ها به طور دایم در حال ساخته شدن، تخریب و جذب  استخوان‌های قدیمی‌‌تر می‌باشند. اگر تعادل بین تخریب استخوان قدیم و تولید استخوان جدید به‌هم بخورد و تخریب و جذب بیشتر شود، پوکی استخوان به وجود می‌آید. پوکی استخوان یا اولیه است یا ثانویه. نوع اولیه دو تیپ دارد. در تیپ یک علت، کاهش هورمون استروژن و یا تستوسترون می‌باشد. در تیپ دو علت، بالا رفتن سن است که در افراد مسن دیده می‌شود.

نوع اولیه در زنان دو برابر مردان است‌، نوع ثانویه در هر سنی دیده می‌شود و در زن و مرد مساوی است و در بیماری‌های خاص و بیماری‌های مزمن و نیز در مصرف بعضی از داروها  به وجود می‌آید.

  علت پوکی استخوان

۱- سن بالا خانم‌های بالای ۵۰ سال و آقایان بالای ۷۰ سال

۲- کاهش هورمون تستوسترون در آقایان و استروژن در خانم‌ها مانند پس از سن یائسگی یا خانم‌هایی که عمل جراحی شده‌اند. و تخمدان‌ها را برداشته‌اند. البته کاهش هورمون در خا نم‌ها اثر بیشتری روی پوکی استخوان دارد تا آقایان.

۳- در کسانی که در خانواده‌ آن‌ها پوکی استخوان بیشتر است. بنابراین وجود ژن هم در پوکی استخوان موثر می‌باشد.

۴- مصرف دخانیات وسیگار

۵- وزن کم‌ تر از حد طبیعی

۶- زندگی در جاهایی که نور آفتاب مناسب ندارد

۷- مصرف زیاد الکل

۸- سوء تغذیه،  کمبود کلسیم، ویتامین D، فسفر و سایر مواد معدنی مانند روی و منیزیم در رژیم غذایی

۹-مصرف زیاد نوشابه

۱۰- کسانی که فعالیت ندارند و راه نمی‌روند و دائم نشسته‌اند و فعالیت فیزیکی کمی دارند

۱۱- رژیم‌های پر پروتئین باعث افزایش دفع کلسیم از ادرار شده و سبب پوکی استخوان می‌گردند

۱۲- بیماری‌هایی مانند کم‌کاری تیروئید، پرکاری غده پاراتیروئید، کم کاری غدد جنسی، بعضی از بیماری‌های رماتیسمی، نارسایی کلیه و بیماری‌های خونی

۱۳- مصرف بعضی از داروها مانند کورتیکواستروئیدها (کورتون)، داروهای ضد تشنج، داروهای ضد انعقاد (مانند وارفارین) و مصرف طولانی لیتیوم

علائم پوکی استخوان

در ابتدا به خودی خود علامتی ندارد بنابراین آن را بیماری خاموش می‌نامند. در مواردی که پوکی شدیدتر شود، درد استخوان به وجود می‌آید. زمین خوردن با شدت کم می‌تواند باعث شکستگی و درد گردد. گاهی در موارد شدید استخوان‌ها خود به خود و بدون زمین خوردن هم می‌شکنند. شکستگی‌ها معمولا در مهره‌ها، دنده‌ها، لگن و مچ دست اتفاق می‌افتد. مثلا خانمی که دچار پوکی استخوان است اگر به طور ناگهانی احساس درد در پشت و کمر کند، شاید مهره دچار شکستگی شده است. اگر چندین مهره دچار این نوع شکستگی شوند، کم کم افراد مسن حالت خمیده پیدا می‌کنند. ریسک شکستگی نیز با بالا رفتن سن افزایش پیدا می‌کند.

 تشخیص پوکی استخوان

تشخیص با عکسبرداری و به‌خصوص انجام تست سنجش استخوان (دانسیتومتری) است. اگر در سنجش استخوان پوکی تشخیص داده شد و نوع اولیه نبود، بایستی با آزمایشات و بررسی‌های دیگر علت را پیدا کرد.

پیشگیری از پوکی استخوان

با تغییر در سبک زندگی مانند تغییر در رژیم غذایی و انجام ورزش‌های مناسب و تغییر مصرف دارو می‌توان تا حدودی از پوکی استخوان پیشگیری کرد.

درمان پوکی استخوان

هدف از درمان کاهش درد، کاهش سیر پوکی و کاهش شکستگی‌ها است. داروهای متعددی جهت درمان مصرف می‌شوند که پزشک برحسب نوع پوکی استخوان و شدت آن برای بیمار تجویز می‌کند. مهم‌ترین آن قرص‌های کلسیم و ویتامینD  است که حداقل مصرف آن روزانه ۱۲۰۰ میلی گرم کلسیم و ۸۰۰ واحد ویتامین D3 است. در ضمن مصرف غذاهایی که شامل کلسیم و ویتامین D باشد نیز موثر است. در ضمن با تغییر سبک زندگی و انجام ورزش‌های مناسب و تغییر رژیم غذایی می‌توان از بروز پوکی استخوان پیشگیری کرد.