آموزش پانسمان زخم

مرهم گذاری و پانسمان هر دو نقش مهمی در بهبود زخم دارند

 معمولا تکه ای از پارچه یا مواد دیگر برای بستن زخم یا بخش آسیب دیده بدن مورد استفاده قرار می گیرد. بانداژها به شکل نوار یا قطعات مربع، مستطیل یا دایره بریده می شوند. آنها یا مستقیما روی زخم قرار می گیرند یا مواد خاصی را در تماس با زخم نگاه می دارند…

 

موادی که با هدف بهبودی درمجاورت زخم قرار می گیرند، طیف وسیعی از داروها را شامل می شوند. هدف از استفاده از این ترکیب ها، تسریع بهبود زخم، حفاظت از زخم در برابر آلودگی ها و عوارض، حذف و گاه حفظ رطوبت زخم است.

 

پانسمان برای نگاه داشتن مرهم در مجاورت زخم، کاهش درد و راحتی بیمار مورداستفاده قرار می گیرد. بانداژهای الاستیکی برای تحمیل فشار بر محل آسیب کاربرد دارد. این بانداژها در بهبود وریدهای واریسی، دنده های شکسته و مفاصل متورم موثر هستند. قبل از پانسمان و مرهم گذاری هر نوع زخمی، ابتدا باید آن را به خوبی تمیز کرده، بافت های مرده را جدا و خون ریزی را کنترل کرد.

 

در دهه های اخیر پیشرفت های قابل توجهی در طراحی و تولید پانسمان و بانداژ صورت گرفته است. ترکیب های درمانی زخم در چند دسته طبقه بندی می شوند:

 

پانسمان آلژینات

این ترکیب ها از جلبک دریایی قهوه ای مشتق می شوند و حاوی آلژینات کلسیم هستند که در مجاورت ترشح های زخم به آلژینات سدیم تبدیل می شود. این ترکیب ها برای بانداژ زخم هایی که میزان ترشح آنها متوسط تا شدید است، کاربرد دارد. متداول ترین مصرف آنها در درمان زخم های حاد جراحی، زخم های پا، سینوس ها و زخم های فشاری است. این نوع پانسمان را نباید برای سوختگی های درجه سه، زخم های خشک و زخم های با ترشح اندک استفاده کرد، زیرا قدرت جذب بالای ترشح های این نوع بانداژ باعث خشکی ناحیه خواهد شد. اینها پانسمان های اولیه ای هستند که باید توسط پانسمان های ثانویه پوشانده شوند.

 

پانسمان بیوسنتتیک

ترکیب های مختلفی با این منظور ساخته شده اند که حاوی مواد بیولوژیک مشتق از حیوان ها و نیز مواد صناعی نظیر پلیمرها هستند. این پانسمان برای سوختگی ها و سایر انواع زخم مناسب است. برای پانسمان موقت قسمت پیوندشده پوست نیز می توان از این نوع پانسمان سود جست. برخی از افراد ممکن است به این نوع پانسمان حساسیت داشته باشند.

 

پانسمان کلاژن

در این نوع پانسمان پروتئین کلاژن وجود دارد. اعتقاد بر این است که کلاژن باعث تسریع بهبود زخم می شود و در نتیجه در مورد زخم های دیرجوش بهترین است. بیشترین اثر آنها در مورد زخم هایی است که حاوی بافت مرده نیستند. این پانسمان نیز نباید برای سوختگی های درجه سه و زخم های خشک تجویز شود.

پانسمان کامپوزیت

این نوع پانسمان ها بسیار شبیه نوارچسب های پلاستیکی هستند و شامل یک سطح چسبنده، یک سطح نچسب یا نیمه چسبنده که در مجاورت زخم قرار می گیرد، لایه جاذب و در نهایت سدمیکروبی هستند.

 

پانسمان تماسی

یک لایه با قدرت چسبندگی کم، متشکل از مواد پلیمری منفذدار یا مواج، مانع از چسبیدن پانسمان ثانویه به سطح زخم می شود.

 

گاز

این پانسمان فابریک موج دار کتان با قدرت جذب خوب، در اشکال و ترکیب های مختلفی وجود دارد. گاز ممکن است کتان، صناعی، تلقیح شده با آب، نمک یا مواد دیگر باشد. گازها برای بستن زخم ها و نیز دبریدمان و فتیله گذاری زخم کاربرد دارند. همچنین برای بستن زخم های عمقی مناسب اند.

 

فاکتورهای رشد

این پروتئین های زنجیره کوتاه، سلول های هدف خاصی را متاثر می کنند. این ترکیب ها به طور طبیعی در بدن انسان موجودند و می توان آنها را از یک قسمت بدن به قسمت دیگر منتقل کرد یا در خارج از بدن ساخت. این نوع پانسمان به گرما حساس است و باید در یخچال نگهداری شود. کاربرد آنها در مبتلایان به بدخیمی ممنوع است.

 

پانسمان هیدروکلوئید

این پانسمان برای زخم های پا، سوختگی های خفیف، زخم های فشاری و آسیب های ناشی از ضربه مناسب هستند. آنها پس از جذب ترشح های زخم به شکل ژل در می آیند و حاوی موادی نظیر سدیم کربوکسی متیل سلولز(به عنوان جاذب)، پکتین و ژلاتین متصل به ورقه نازک پلی اورتان هستند. برداشتن یا تعویض این نوع پانسمان بی درد است، بنابراین در درمان زخم کودکان کاربرد دارد.

 

پانسمان هیدروفیبر

فیبرهای کربوکسی متیل سلولز مشابه کتان در مجاورت ترشح های زخم به ژل تبدیل می شود. این پانسمان ها به شکل باند یا پد در بازار موجودند و قدرت جذب بسیار بالایی دارند.

 

هیدروژل ها

این ترکیب ها به شکل ژل یا ورقه ای به فروش می رسند و هدف اصلی از کاربرد آنها حفظ رطوبت زخم است. بر اساس وضعیت زخم می توان از این مرهم ها برای خشک کردن ترشح های زخم یا حفظ رطوبت آن استفاده کرد. هیدروژل ها در مورد زخم های حاوی بافت مرده، زخم های جراحی عفونی و زخم های دردناک مناسب اند.

 

الکتروژل ها

ژل های با قابلیت هدایت الکتریکی، امکان الکتروتراپی زخم را فراهم می کنند.

 

پانسمان هیدروپلیمر

این ترکیب ها از چند لایه تشکیل شده اند. سطحی ترین لایه آن وسعت زخم را می پوشاند و به طور همزمان ترشح های آن را جذب می کند. در سوختگی درجه سه و زخم های خشک کاربردی ندارند.

 

پانسمان های فشاری مخصوص ناحیه پا

این محصولات با وارد کردن فشار خارجی جریان خون را بهبود می بخشند و ادم مزمن اندام تحتانی را کاهش می دهند. این نوع پانسمان در اشکال مختلفی به بازار ارایه شده است. استفاده از این نوع پانسمان برای افراد دچار ادم باید حتما زیرنظر پزشک باشد.

 

فوم پلی اورتان

این نوع پانسمان فضاهای خالی برای تخلیه ترشح های زخم دارند. اشکال مختلف ورقه ای یا نواری آن برای بستن زخم ها موجود است. از این نوع پانسمان برای بستن زخم های با ترشح متوسط تا شدید استفاده می شود.

 

جایگزین های پوستی

آلوگرافت ها یا پیوندهای پوستی از سلول های انسانی که در محیط آزمایشگاهی کشت داده می شوند، استخراج شده اند.

 

پانسمان با قدرت جذب بالا

ذرات، هیدروپلیمرها یا فوم هایی وجود دارند که همانند مواد موجود در پوشک بچه عمل می کنند، یعنی این قابلیت را دارند که مایعات را با سرعت بسیار بالایی جذب کنند. این نوع پانسمان برای زخم هایی که شدیدا ترشح دارند، مناسب است.

 

پانسمان غشای شفاف

این غشا از یک لایه نازک و روشن پلی اورتان تشکیل شده که هرچند چسبنده است، به سطوح مرطوب، مشابه آنچه در زخم ها دیده می شود، نمی چسبد. این غشا در عین حال که زخم را از دسترس باکتری ها و آسیب ناشی از ترشح های خود زخم محفوظ نگاه می دارد، امکان تبادل اکسیژن مختصری را فراهم می کند. بهتر است این نوع پانسمان روی پانسمان اولیه دیگری بسته شود. برداشتن آن به دلیل امکان آسیب پوستی باید با احتیاط انجام شود.

 

پرکننده های زخم

پرکننده های زخم ممکن است به اشکال خمیر، پودر و گلوله در دسترس باشند. این مواد برای پرکردن فضای زخم و در عین حال جذب ترشح های زخم به کار می روند. پرکننده های زخم همیشه پانسمان اولیه هستند و باید همراه با پانسمان های دیگر مورد استفاده قرار گیرند.

 

پچ های ویژه زخم

این پچ ها مجهز به سیستم جمع آوری ویژه ای هستند که جریان ترشح های زخم را به خوبی تخلیه می کنند، بنابراین در زخم های با ترشح های زیاد مناسب اند.

 

منبع طب فیزیکی و توانبخشی کرمان

 

پانسمان زخم

هدف از پانسمان و مراقبت کردن از زخم، بهبود سریع تر آن و جلوگیری از بروزعفونت می باشد.

خوشبختانه بسیاری از زخم های ایجادشده روی پوست، سطحی هستند و پس از مراقبت لازم،‌بهبودی کامل پیدا می کنند.

 

اما اگر زخمی شدید بود، باید به پزشک مراجعه کرد و حتما در مورد نحوه تعویض پانسمان زخم، از او سوال کنید. اگر به تشخیص پزشک، تعویض پانسمان تنها در تخصص او بود، برای تعویض پانسمان به پزشک مراجعه کنید.

 

روش تعویض پانسمان زخم در منزل

مواد لازم برای تعویض پانسمان زخم عبارتند از:

- آب مقطر یا جوشیده

- صابون

- سرنگ پلاستیکی

- گاز استریل

 

1- ابتدا آب جوشیده یا مقطر را با مقداری نمک مخلوط کنید و کنار بگذارید. می توانید از محلول کلریدسدیم آماده که در داروخانه به فروش می رسد، استفاده کنید.

 

2- دست های خود را با آب و صابون بشویید تا از آلودگی زخم جلوگیری کنید .

 

3- پانسمان قبلی زخم خود را در جهت رویش موهای بدن، از روی زخم به آرامی جدا کنید.

 

4- پانسمان قبلی را دور بیندازید و دست های خود را بشویید. اگر زخم دچار عفونت شده است، پانسمان جداکرده را درون کیسه فریزر قرار دهید و درب آن را محکم ببندید. سپس در سطل زباله بیندازید.

 

5- محلول آب نمکی را که تهیه کرده اید، با استفاده از سرنگ پلاستیکی روی زخم بریزید تا محل راضد عفونی کند.

 

6- پس از شستشوی محل زخم، با استفاده از گاز استریل، هر گونه اضافاتی که بر روی زخم مانده است را پاک کنید. این کار را با آرامی انجام دهید تا موجب خونریزی بیشتر نشود. از گاز استریل برای خشک کردن محل زخم نیز می توانید استفاده کنید.

 

7- با دقت بسیار، پانسمان جدید را روی زخم ببندید. از تماس پانسمان جدید با هر گونه شی خودداری کنید. همچنین از باز بودن پانسمان به مدت زیاد خودداری کنید، زیرا میکروب ها را جذب می کند و آلوده می شود.

 

 

 

 

 

دلایل تعویض پانسمان زخم

1- آلودگی پانسمان: یکی از مهم ترین دلایل تعویض پانسمان زخم، آلوده شدن پانسمان با عفونت یا خون است که اگر بیش ازحد در کنار زخم بماند، ایجاد عفونت بدتری می کند.

 

2- محیط زندگی: اگر شرایط زندگی به گونه ای باشد که پانسمان زخم، طی مدت کوتاهی کثیف می شود، باید نسبت به تعویض آن اقدام کرد. بنابراین به همه افراد نمی توان توصیه واحدی کرد که طی زمان مشخصی پانسمان را عوض کنند؛ مثلا فردی که در بیمارستان بستری است، با کسی که طی روز دایما در حال جابجایی و تحرک است، فرق می کند.

 

3- محل زخم: محل زخم می تواند دلیلی برای زمان تعویض پانسمان آن باشد، مثلا اگر پانسمان در قسمت مفاصل قرار داشته باشد (مفصل آرنج یا زانو که دایما در حال حرکت است)، در مقایسه با پانسمان زخمی که در محل بی تحرک قرار دارد مثل شکم و یا پشت، بیشتر احتمال دارد که دچار مشکل شود و فرد باید نسبت به تعویض آن اقدام کند.

 

4- جنس پانسمان: برخی پانسمان ها، جنس مقاوم تر و بهتری نسبت به بقیه دارند. بنابراین میزان تعویض پانسمان در حالت غیرمقاوم افزایش می یابد.

قبل از پانسمان جدید، چند دقیقه زخم خود را باز بگذارید تا پوست شما نفس بکشد و پس از چند دقیقه، اقدام به بستن پانسمان جدید کنید

نکات لازم برای تعویض پانسمان زخم

- اگر پزشک توصیه دیگری به شما کرد، آن را انجام دهید، زیرا زخم های مختلف، نکات بهداشتی متفاوتی دارند.

- قبل از پانسمان جدید، چند دقیقه زخم خود را باز بگذارید تا پوست شما نفس بکشد و پس از چند دقیقه، اقدام به بستن پانسمان جدید کنید.

- اگر هنگام تعویض پانسمان، متوجه هر گونه حالت غیرطبیعی در زخم خود شدید، به پزشک بگویید.

- توصیه می شود روزانه یک مرتبه پانسمان زخم خود را عوض کنید. اگر غیر از این باشد، پزشک به شما خواهد گفت.

- هر گونه نشانه عفونت در محل زخم (قرمزی، سوزش، ترشح غلیظ و سبز و یا بوی زننده) را باید به پزشک گفت.

- تغذیه مناسب، نوشیدن مایعات کافی، رژیم پر پروتئین و حاوی آهن و روی و ویتامین ها برای بهبود سریع تر زخم توصیه می شود.

- تحرک بدنی داشته باشید و فعالیت ورزشی انجام دهید تا ترمیم زخم به طور کامل انجام شود.

-شستن دست ها قبل از تعویض پانسمان، هرگز فراموش نشود.

منبع:تبیان

آموزش انواع پانسمان

پانسمان

پوشانيدن سطوح مجروح و بانداژ بخش قابل اهميتي از كمك هاي اوليه به حساب مي آيد. عموماً سطح اكثر زخم ها نيازمند پوشاندن مي باشند و تثبيت موقعيت و حمايتي كه در اثر بانداژ فراهم مي آيد تقريباً براي تمامي جراحات از جمله شكستگي ها مفيد است. در ادامه وسايل و موارد مورد نياز براي تجهيز مناسب جعبه كمك هاي اوليه كه به آن ها نياز خواهيد داشت توضيح داده مي شود.
نوع پوشش و يا بانداژي كه شما انتخاب مي كنيد و روش بكارگيري آن ها به نوع جراحت و امكانات و وسايلي كه در دسترس شما وجود دارد خواهد داشت. البته هميشه بايد در صورت امكان از تجهيزات استريل شده كمك هاي اوليه استفاده كنيد. ولي اگر وسايل و مواد استريل در دسترس نداريد مي توانيد با بكارگيري ابتكاري اقلام روزمره اي (مثل پارچه هاي پاكيزه) اقدام به پانسمان كنيد.
كاربري زخم بندي:
الف) كمك به كنترل خونريزي
ب) پوشاندن سطح زخم و محافظت از آن و كاهش احتمال بروز عفونت
كاربردهاي بانداژ:
الف) حفظ و تداوم فشار مستقيم روي پوشش بكار رفته بمنظور كنترل بهتر خونريزي
ب) حفظ موقعيت پوشش ها- آتل ها و كمپرس ها در محل ضايعه
ج) كاهش ميزان تورم
د) تثبيت و حمايت مفاصل و اندام هاي آسيب ديده
و) محدود سازي حركات
ملزومات مورد نياز براي كمك هاي اوليه:
اينگونه وسايل معمولاً در جعبه هاي مخصوص كمك هاي اوليه و يا انواع مناسب ديگري از بسته بندي ها در كنار يكديگر نگهداري مي شوند. بايد حتماً در اماكن ورزشي- كارگاه ها- ادارات- اماكن تفريحي و در صورت امكان در خانه و اتومبيل شخصي هم اينگونه جعبه ها وجود داشته باشد. محتويات بسته هاي كمك هاي اوليه قانوناً بايد بر طبق ضوابط ايمني اماكن شغلي و يا تفريحي تهيه و تنظيم شده باشند. همچنين اين جعبه ها بايد به وضوح علامت گذاري شده و به سهولت در دسترس باشند. بهتر است شما نيز اينگونه استانداردها را در تهيه و تنظيم جعبه هاي شخصي خود مثلاً در منزل در نظر داشته باشيد. البته در صورت تمايل مي توانيد برخي اقلام اضافي احتمالي نيز به آن بيفزاييد.ملزومات و اقلام پايه ضروري:
1- جعبه اي كه بايد ضد آب بوده و به سهولت و به وضوح قابل شناسايي و در دسترس باشد.
2- بيست عدد پوشش چسب دار به اندازه هاي معين شده.
3- شش عدد پوشش استريل در اندازه متوسط
4- دو عدد پوشش استريل در اندازه بزرگ
5- دو عدد پوشش استريل در اندازه بسيار بزرگ
6- دو عدد پد چشمي استريل
7- شش عدد بانداژ سه گوش
8- شش عدد سنجاق ايمني (سنجاق قفلي)
9- دستكش هاي استريل و يكبار مصرف
اقلام مفيد اضافي:
1- دو عدد بانداژ لوله اي
2- قيچي
3- انبرك موچين
4- پوشش هاي (پد) كتاني
5- محلول هاي پاك كننده از نوع غير الكلي
6- نوار چسب
7- مداد و دفترچه يادداشت و انواع اتيكت و برچسب
8- ماسك هاي محافظت كننده صورت انواع پلاستيكي يا كاغذي
9- در فعاليت هاي برون شهري پتو و كيسه خواب و چراغ قوه و سوت

زخم بندي باعث پوشانيدن سطح زخم و در نتيجه پيشگيري از ورود عفونت به درون آن شده و باعث كمك به لخته شدن خون مي گردد هر چند ممكن است پوشش روي زخم روي آن بچسبد. فوايد حاصله از زخم بندي بيشتر از آنند كه به خاطر ناراحتي هاي حاصله در هنگام برداشتن آن ها از پانسمان خودداري كنيم. در صورت امكان از پوشش هاي استريل و بسته بندي شده استفاده كنيد. اگر هيچ نوع پوشش استريلي در دسترس نداريد مي توانيد به صورت ابتكاري از پوشش هاي پاكيزه اي كه پرزدار نباشند بهره بگيريد.
اصول زخم بندي:
1- سطح لايه پوششي بكار رفته هميشه بايد در طرفين زخم گسترش كافي داشته و حاشيه آن را به خوبي در برگيرد.
2- پوشش را مستقيماً روي زخم قرار دهيد و هرگز آن را از اطراف زخم بر روي آن نلغزانيد.
3- در صورت افتادن و يا كنار رفتن پوشش حتماً بايد آن را تعويض كرد.
4- اگر خون از پوشش اوليه شما به بيرون نشت پيدا مي كند آن را بر نداريد بلكه بايد پوشش ديگري بر روي سطح پوشش اوليه قرار داده و اضافه كنيد.
5- اگر فقط يك عدد پوشش استريل در اختيارتان وجود دارد براي پوشاندن سطح زخم ابتدا از پوشش استريل استفاده كرده و سپس از پارچه ها و يا پوشش هاي پاكيزه ديگر به عنوان پانسمان خارجي استفاده كنيد.
جلوگيري از تبادل عفونت:
اصول ذكر شده زير را بايد رعايت كنيد تا از ورود عوامل بيماري زا به درون جراحات مصدوم و در نتيجه آن بروز عفونت در وي پيشگيري كنيد و در ضمن ايمني خودتان را نيز حفظ كنيد. در اين صورت موارد زير را بايد رعايت كنيد:
- در صورتي كه دستكش هاي يكبار مصرف در دسترس داريد از آن ها استفاده كنيد.
- در صورت امكان دست هاي خود را به خوبي قبل از پانسمان زخم بشوييد.
- بريدگي ها و خراشيدگي هاي دست هاي خود را بوسيله پوشش هاي ضدآب بپوشانيد.
- از لمس كردن جراحات و نيز آن سطوحي از پوشش ها كه در تماس مستقيم با زخم قرار خواهند گرفت خودداري كنيد.
- سعي كنيد كه در طول مدت زخم بندي از هرگونه سرفه و يا عطسه كردن و نيز صحبت كردن در جهت زخم خودداري كنيد.
* اگر دستكش در اختيار شما نيست مي توانيد به يكي از طريق زير عمل كنيد:
- از مصدوم بخواهيد كه شخصاً زخم خود را البته تحت نظارت شما بپوشاند.
- دست هاي خود را درون يك كيسه تميز پلاستيكي قرار دهيد.
- به عنوان آخرين راه پس از تمام عمل زخم بندي حتماً به طور كامل و دقيق دست هاي خود را به خوبي شستشو دهيد. پانسمان هاي استريل:
پوشش هاي استريل در پاكت هاي بسته بندي شده ارائه مي شود. پوششي كه از يك پد استريل كه به يك بانداژ نواري چسبانيده شده تشكيل گرديده است. شما نيز مي توانيد خودتان بانداژي مشابه با بكارگيري يك پد استريل بسته بندي شده به اضافه يك باند نواري به وجود آوريد. حتماً به اين نكته توجه داشته باشيد كه در صورت وجود هرگونه پارگي يا سوختگي در بسته بندي ديگر آن پوشش استريل محسوب نمي گردد.
شيوه انجام
در ابتدا اين نكته را بايد بدانيد كه عمل بانداژ را آنقدر محكم انجام ندهيد كه باعث اختلال يا قطع جريان خون شود.
1- پوشش را از بسته خود خارج كنيد. سپس يكي دو دور پيچ هاي باند را از طرف آزاد آن باز نماييد. كاملاً دقت كنيد كه حلقه يا نوار بانداژ از دستتان نيفتد و در ضمن بايد از لمس قسمت پد در اينگونه پانسمان ها اجتناب كنيد.2- تا شدگي هاي ناحيه پد پانسمان را صاف كرده و در عين حال باند واقع در دو طرف پد را نگهداريد. سپس پد را مستقيماً بر روي زخم قرار دهيد.
3- انتهاي كوتاه تر بانداژ (دم باند) را يك بار در اطراف اندام مصدوم (در واقع روي پد پانسمان) بپيچيد و پس از استحكام نسبي پد در محل قسمت دم را رها و آويزان كنيد (اين قسمت با هيچ جسم خارجي نبايد تماس پيدا كند).
4- انتهاي ديگر باند (سر باند) را در اطراف اندام بپيچيد تا زماني كه كاملاً روي تمام سطح پد را بپوشاند. اگر پانسمان از محل خود جابجا شد پانسمان را عوض كنيد.
5- براي محكم كردن بانداژ دو انتهاي سر و دم آن را به روش مربع گره بزنيد. با انتخاب محل بر روي پد مي توانيد فشاري نسبتاً محكم بر روي زخم وارد كنيد. اگر خونريزي به سطح پانسمان رسيد نبايد پانسمان را برداريد بلكه مي توانيد پوشش و يا پانسمان ديگري روي آن اضافه كنيد.
6- گردش خون را در نواحي انتهايي اندام مجروح بررسي كنيد و در صورت لزوم بانداژ را قدري شل تر كنيد.
زخم بندي با گازاگر پوشش هاي استريل و آماده شده را در اختيار نداريد مي توانيد با به بكارگيري چند لايه از گاز به عنوان يك پد عمل زخم بندي را شروع كرده و سپس براي جذب خون و ساير ترشحات زخم پوششي از جنس كتان را روي آن قرار داد و سطح بيروني پد اوليه را بپوشانيد و بعد اين پانسمان را بوسيله چسب نواري ويا باند نواري در صورت نياز به اعمال فشار ثابت و محكم كنيد. در صورتي كه مصدوم سابقه حساسيت به چسب هاي نواري داشته باشد بايد از بانداژ نواري استفاده كنيد.
روش هاي عملكرد:
1- در حالي كه پد تهيه شده از گاز را از لبه هاي آن نگهداشته ايد آن را مستيقماً روي سطح زخم قرار دهيد.
2- لايه از جنس كتان را به حالت يك پد بر روي پوشش تهيه شده از گاز اضافه كنيد.
3- با بكارگيري چسب و يا باند نواري پانسمان خود را در محل آن تثبيت و محكم كنيد.
زخم بندي بصورت ابتكاري:
اگر پوشش هاي آماده شده در دسترس نداريد مي توانيد به جاي آن از هرگونه پارچه هاي پاكيزه به طريقه ابتكاري كمك بگيريد. البته نبايد به اين منظور از پارچه هاي پرزدار و كركي استفاده كنيد. چرا كه الياف آن مي توانند به زخم چسبيده و باعث تسهيل در ايجاد عفونت گردند. در اين گونه موارد بهترين انتخاب ممكن لباس هايي هستند كه به تازگي خشكشويي شده اند.
شيوه عملكرد:1- پارچه مورد نظر را فقط از ناحيه لبه هاي آن نگه داريد سپس چين خوردگي هاي آن را باز كرده و مجدداً به نحوي تا كنيد كه سطوحي كه قبل از باز كردن پارچه در درون آن قرار داشتند اين بار رو به سمت بيروني قرار گيرند.
2- پدي را كه از پارچه تهيه كرده ايد مستقيماً روي سطح مجروح قرار دهيد و در صورت لزوم مجدداً روي آن پارچه ها و يا مواد نرم و تميز ديگر بگذاريد.
3- پانسمان خود را بوسيله باند و يا يك باريكه تميز پارچه اي تميز محكم كنيد. دو انتهاي رشته به كار رفته را به روش مربع گره بزنيد. در زخم هاي كوچك استفاده از پوشش هاي چسبنده مفيد است. اين پانسمان ها داراي پد كوچكي از جنس سلولز و يا گاز مي باشند كه بر روي يك لايه چسبنده قرار داده شده اند. چسب هاي زخم بندي در ابعاد گوناگوني تهيه و عرضه مي گردند و برخي از آن ها متناسب با شكل انگشتان يا پاشنه و يا آرنج طراحي گرديده اند. حتماً قبل از بكارگيري آن ها بايد سابقه آلرژي به اين گونه چسب ها را از فرد مصدوم مورد پرسش قرار دهيد. كليه كساني كه با مواد غذايي سر و كار دارند نيز حتماً بايد هرگونه جراحت ناحيه دست خود را با چسب زخم هاي ضدآب بپوشانند.
روش هاي عملكرد:
ناحيه اطراف زخم را خشك كنيد. چسب را از جلد خود بيرون آورده و در حلي كه آن را از حاشيه هاي اطرافش نگه داشته ايد سطح پد دار آن را رو به پايين بگيريد.
1- باريكه هاي محافظ آن را قدري عقب بزنيد ولي آن ها را كاملاً خارج نكنيد. سپس بدون لمس كردن ناحيه پد آن را روي ناحيه زخم قرار دهيد.
2- به دقت و به آرامي باريكه محافظ را به طرفين كشيده و جدا سازيد. سپس انتها و لبه هاي چسب زخم را روي پوست فشرده و بچسبانيد. كمپرس هاي سرد:خنك كردن وخنك نگه داشتن ضايعاتي مانند خون مردگي ها و پيچ خوردگي ها مي تواند باعث كاهش درد وتورم ناشي از التهاب گردد. هرچند كه اصولاً در وخامت وشدت آسيب هاي عمقي تأثير چنداني نخواهد داشت. در اين گونه موارد شما مي توانيد از يك كمپرس سرد مثلاً يك كيسه يخ استفاده كرده و يا اين كه ناحيه آسيب ديده را زير آب جاري و خنك و يا در درون يك لگن محتوي آب سرد قرار دهيد. يك بسته محتوي سبزيجات منجمد شده نيز مي تواند بكار رود مشروط بر آن كه آن را قبل از بكار بردن در درون يك پارچه بپيچيد.
الف) نحوه استفاده از يك پد خنك:
1- يك حوله و يا مقداري پارچه را در آب سرد خيس كنيد سپس آن را چلانده و بعد اين پوشش سرد و مرطوب را روي ضايعه و نواحي اطراف آن قرار داده و مختصري فشار دهيد.
2- براي حفظ سرماي اين پد هر سه الي پنج دقيقه يك بار مجدداً آن را درون آب سرد بگذاريد. بايد حداقل به مدت بيست دقيقه محل آسيب ديدگي را خنك كنيد.
ب) نحوه استفاده از كيسه يخ:
1- يك كيسه پلاستيكي را تقريباً تا نيمه آن بوسيله قطعات ريز يخ پر كنيد. سپس كيسه را با پيچاندن درون يك پارچه و باند پوشش دهيد.
2- كيسه يخ را نسبتاً محكم روي محل آسيب ديدگي نگه داريد.
3- فقط به مدت ده الي پانزده دقيقه محل ضايعه را سرد كنيد البته در صورت ذوب يخ در مدت ذكر شده مي توانيد محتوي يخ آن را تجديد كنيد.
انواع بانداژ
اهداف متعددي را مي توان با انجام بانداژ صورت داد:
براي نگه داشتن پانسمان روي سطح زخم و براي كنترل خونريزي و براي تثبيت موقعيت و يا بي حركت سازي اعضا در صدمات گوناگون و يا براي كاهش ميزان تورم و التهاب عضو بكار مي رود. بانداژ به سه گروه اصلي تقسيم مي شود.
1- بانداژ نواري: كه پانسمان را ثابت و يا محكم مي كند و يا براي تثبيت موقعيت اندام مجروح بكار برده مي شود.
2- بانداژ لوله اي: كه مي توان باعث استحكام پانسمان در نواحي انگشتان و يا پنجه ها گرديده و يا از مفاصل مصدوم حمايت كند.3- بانداژ سه گوش: كه معمولاً از جنس پارچه بوده و به عنوان آويز و پوشش دهنده سطوح وسيع ساير انواع پانسمان ويا بي حركت سازي اندام ها مي تواند بكار برده شود.
در موارد اضطراري شما ممكن است مجبور به ابداع پانسمان هاي ابتكاري از كالاهاي پارچه اي مورد مصرف روزانه باشيد.
قواعد اساسي بانداژ
الف) قبل از شروع بانداژ:
- مصدوم را آرام و مطمئن ساخته و اقداماتي كه مي خواهيد انجام دهيد را به وضوح برايش شرح دهيد.
- مصدوم را در موقعيتي مناسب (نشسته يا دراز كشيده) و راحت قرار دهيد.
- ناحيه آسيب ديده را تحت حمايت قرار دهيد البته عمل نگهداري اندام را خود مصدوم و يا يك دستيار مي تواند برايتان انجام دهد.
- سعي كنيد در صورت امكان هميشه در مقابل و روبروي مصدوم و ترجيحاً در سمت آسيب ديده او قرار گرفته و اقدام كنيد.
ب) در حين انجام بانداژ:
اگر مصدوم دراز كشيده است بايد ابتدا باند را از فرورفتگي هاي طبيعي سطح بدن او عبور دهيد (مثلاً از زير كمر و زانوها و گردن و يا مچ ها). سپس بانداژ خود را به صورت جلو و يا عقب سراندن در زير بدن به موقعيت مورد نظر خود منتقل نماييد. مثلاً براي بانداژ سر و يا قسمت فوقاني تنه مي توانيد رشته باند مورد نظر را از ناحيه فرورفتگي ناحيه زيري گردن گذارده و سپس آن را به محل مورد نظرتان بغلزانيد.- بانداژ به عمل آمده بايد به قدر كافي مستحكم باشد ولي نه آن قدر محكم كه باعث قطع و يا بروز اختلال در جريان خون اندام مربوطه گردد.
- در صورت باداژ يك اندام بايد در صورت امكان انگشتان دست و يا پنجه هاي پا را نپوشانيد تا بتوانيد بعد از اتمام بانداژ جريان خون را در اندام مربوطه بررسي كنيد.
- با بكارگيري گره مربع بانداژ خود را محكم كنيد. البته گره زدن نبايد روي نواحي استخواني صورت گرفته و نيز نبايد باعث ايجاد ناراحتي در مصدوم گردد. انتهاي آزاد بانداژ را در صورت امكان در زير گره زده شده فرو ببريد.
- مكرراً گردش خون نواحي انتهايي اندام مصدوم را بررسي كرده و در صورت لزوم بانداژ به عمل آمده را مقداري شل تر كنيد. ج) اگر هدف از بانداژ بي حركت ساختن يك اندام باشد:
- براي اجتناب و پيشگيري از جابجا شدن احتمالي استخوان هاي شكسته شده ابتدا بايد پوششي نرم مثل حوله و لباس هاي تا شده را مانند بالشتي نرم و نسبتاً حجيم بين بازو و تنه و يا ما بين پاها قرار دهيد و بعد بانداژ را شروع كنيد.
- فواصل بانداژهاي به عمل آمده در اطراف باند را بايد به گونه اي انتخاب كنيد كه حداكثر مقدار حريم ممكنه براي ناحيه آسيب ديده حفظ شود.- محل گره زدن را به گونه اي انتخاب كنيد كه گره ها در سمت سالم بدن و رو به سمت بالا قرار گيرند. اگر هر دو طرف بدن آسيب ديده اند بايد محل محكم كردن گره ها حتي المقدور در ناحيه مياني بدن بوده و يا اين كه در جايي صورت گيرند كه احتمال ايجاد صدمه بيشتر به حداقل ممكن برسد.
د) پس از اتمام بانداژ:
- وضعيت گردش خون در اندام بانداژ شده را هر ده دقيقه يك بار بررسي و كنترل كنيد.
شيوه بررسي جريان خون شما بايد بلافاصله پس از اتمام بانداژ يك دست و يا يك پا وهمچنين پس از بكارگيري آويزها جريان خون عضو مربوطه را به دقت ارزيابي كرده و سپس هر ده دقيقه يك بار اين بررسي ها را تا زمان رسيدن به مراكز امدادي تكرار كنيد.
ارزيابي مكرر گردش خون از اين نظر مهم و حياتي تلقي مي گردد كه احتمال تورم و التهاب اندام هاي آسيب ديده پس از گذشت مدتي از سانحه وجود دارد و در نتيجه ورم كردن اندام ممكن است بانداژ به عمل آمده (حتي در مدت كوتاهي) بيش از حد سخت شده و با ايجاد فشار روي عروق و اندام باعث قطع جريان خون در آن شود.
علائم مربوط به اختلال در گردش خون با گذشت زمان تغيير مي يابند. بدين معني كه ابتدا وريدهاي اندام و بعد از مدتي شريان هاي خون رساننده به آن دچار اختلال در عملكرد مي گردند.
روش تشخيص بروز اختلال در گردش خون
الف) علائم زير ممكن است در مراحل زودرس ديده شوند:
- اندام متورم و احتقان يافته
- پوست آبي رنگ به همره وريدهاي برجسته و برآمده
- احساس درد و باد كردن عضو
ب) علائم زير ممكن است در مراحل ديررس ديده شود:
- پوست رنگ پريده و خميري شكل به همراه كرختي و سردي در عضو
- احساس سوزن سوزن شدن و تحريك و به دنبال آن دردي عميق و شديد
- عدم توانايي در حركت دادن انگشتان و يا پنجه ها
شيوه انجام بررسي
1- در حالي كه به بستر ناخن و يا پوست اطراف آن خيره شده ايد يكي از ناخن ها را تا زماني كه بستر آن رنگ پريده گردد تحت فشار قرار دهيد.
اگر بانداژ به عمل آمده بيش از حد محكم شده باشد آن گاه پس از برداشتن فشار از روي ناخن رنگ بستر آن به حالت طبيعي (قبلي) خود برنمي گردد و يا اين كه برگشت رنگ در آن به كندي صورت مي گيرد.
2- پيچش هاي بانداژ سفت شده را درست تا آن اندازه باز كنيد كه حرارت و رنگ طبيعي به اندام مربوطه برگردد.
مصدوم ممكن است در اين هنگام احساس تحريك و سوزن سوزن شدن در آن محل را داشته باشد. در صورت لزوم مي توانيد پس از اطمينان كامل يافتن از برقراري مجدد و كافي جريان خون بانداژ را دوباره به عمل آوريد.باندهاي نواري شكل
اين گونه باندها از جنس گاز و يا الياف كتاني قابل شستشو تهيه شده اند و روش كاربرد آن ها پيچيدن به طريق مارپيچي شكل مي باشد و معمولاً به يكي از سه طرح زير توليد مي گردند:
الف) باندهاي درشت باف (داراي روزنه هاي در نسج باند)
كه براي نگهداري پانسمان در خود بكار برده مي شوند. به دليل ويژگي هاي مربوط به روزنه دار بودن بافت آن ها تهويه خوبي در محل بانداژ شده صورت مي گيرد ولي نمي توان اين گونه باندها را براي اعمال فشار روي زخم و يا حمايت و تثبيت موقعيت مفاصل بكار بست.
ب) باندهاي تطبيق پذير (شكل گيرنده يا قالب گيرنده)
اين گونه باندها مي توانند بسته به شكل بدن قالب گيرنده و براي تثبيت نسبي كاملاً محكم ضايعات و يا نگهداري پانسمان در محل خود (قدري محكم تر از باند درشت باف) بكار برده مي شود.
ج) باندهاي كشي (داراي قابليت كشش و يا فشرده شدن)
كه براي حمايت و ثابت سازي مفاصل به نحوي محكم و استوار بكار مي شوند. به روش هاي گوناگون مي شود يك بانداژ نواري را در محل خود ثابت كرد مثلاً با بكارگيري گيره هاي مخصوص بانداژ و سنجاق هاي ايمني و يا نوار چسب كه اصولاً در جعبه هاي كمك هاي اوليه وجود دارند. البته اگر هيچ يك از وسايل ذكر شده را در دسترس نداشته باشيد مي توانيد به راحتي به روش چين دادن و تو گذاشتن (فرو كردن و جا گذاشتن) انتهاي دمي بانداژ آن را در محل تثبيت كنيد. سنجاق های ایمنی
چسب هاي نواري شكل:
مي توانيد با بكارگيري نوار چسب انتهاي بانداژ را چسبانيده و روي سطح بانداژ بخوابانيد.
گيره هاي بانداژ:
گاهي اين گونه گيره ها به همراه بانداژهاي داراي خاصيت الاستيك (ارتجاعي) عرضه مي گردند.
روش به درون فرو بردن انتهاي بانداژ:
پس از اتمام بانداژ به روش نواري مي توانيد انتهاي آزاد آن را پس از يك دور پيچيدن به دور اندام مصدوم به درون بانداژ فرو كنيد. مي توانيد تمامي انواع بانداژ نواري را بوسيله اين گونه سنجاق ها محكم كنيد.
بهتر است ابتدا انگشتان خود را ما بين بانداژ و پوست مصدوم فرو ببريد تا از زخمي شدن پوست توسط سنجاق پيشگيري شود.
انتخاب اندازه هاي مناسب و صحيح براي بانداژ:
قبل از شروع بانداژ بايد در مورد دو نكته زير اطمينان داشته باشيد. داشتن اندازه صحيح باند از نظر پهنا و اين نكته كه باند مورد نظرتان به نحوي محكم و متناسب پيچيده شده باشد.
نواحي مختلف بدن نيازمند بكارگيري پهناهاي متفاوتي از باندهاي نواري مي باشند. البته به ياد داشته باشيد كه عريض تر بودن بانداژ بكار رفته از حد لزوم بهتر از بيش از حد باريك بودن آن مي باشد. البته سعي كنيد كه اندازه مناسبي را انتخاب كنيد.
روش بكارگيري باندهاي نواري بايد از قواعد و اصول زير در موقع انجام بانداژ نواري پيروي مي كند:
- وقتي باند به حالت نيمه باز قرار دارد براي قسمت حلقوي آن واژه سر بكار مي رود و به قسمت باز شده آن دُم باند گفته مي شود.
- بايد در حين عمل بانداژ قسمت سر آن را به طور سر بالا نگه داريد.
- حتي الامكان روبروي مصدوم و در سمت آسيب ديده وي قرار بگيريد.
- در حين كار بايد ترتيبي اتخاذ كنيد كه ناحيه آسيب ديده به همان وضعيتي نگهداري و حمايت گردد كه در نظر داريد بعد از اتمام بانداژ به آن حالت باقي بماند.
- هميشه بايد وضعيت گردش خون را در نواحي ما بعد بانداژ ارزيابي نماييد مخصوصاً اگر از باندهاي ارتجاعي و يا انواع تطبيق پذير باند استفاده مي نماييد چرا كه اين گونه بانداژ بر شكل اندام پانسمان شده قالب مي گيرند و در مواردي كه اندام مصدوم دچار تورم گردد اين گونه باندها محكم تر شده و گاهي مي توانند فشار بيش از حدي به عضو آسيب ديده وارد سازند.
شيوه عملكرد
1- قسمت دم باند را در زير جراحت قرار دهيد عمل بانداژ بايد از قسمت داخلي (دروني) اندام رو به سمت كناري (بيروني) آن جهت داده شود. با دو دور چرخانيدن باند موقعيت قسمت دم را ثابت كنيد.
2- با چند سري چرخانيدن باند به شكل مارپيچي و در جهتي از سمت دروني اندام به بيرون آن اندام مصدوم را تحت پوشش بانداژ قرار دهيد. بايد در هر بار پيچيدن باند به نحوي عمل كنيد كه هر مرتبه تقريباً بين نصف الي دوسوم سطح باندپيچي شده در دور قبلي تحت پوشش قرار گيرد.
3- عمل بانداژ را با يك گردش مستقيم به اتمام رسانيده و به يكي از طرق ذكر شده انتهاي باند را تثبيت كنيد.
* اگر باند مورد استفاده كوتاه تر از آن است كه تمامي سطوح مورد نظر را پوشش دهد. مي توانيد با اضافه كردن و بكارگيري يك باند ديگر پانسمان خود را گسترش داده و كامل كنيد.
4- انتهاي اندام آسيب ديده را مكرراً از لحاظ وضعيت گردش خون بررسي و كنترل كنيد.
* اگر به نظر مي رسد كه بانداژ به عمل آمده بيش از حد سفت و محكم است چند دور از پيچ هاي آن را گشوده و سپس مجدداً آن را به نحوي شل تر از دفعه قبل بكار بريد.
نحوه بانداژ آرنج و زانو
مي توانيد از باندهاي نواري در نواحي آرنج و يا زانو براي نگه داشتن پانسمان در محل خود و يا براي تثبيت موقعيت و ايجاد حمايت در موارد آسيب هاي وارده به بافت هاي نرم بدن (از جمله پيچ خوردگي ها و كشيدگي ها) استفاده كنيد. البته معمولاً با بكارگيري روش استاندارد (به صورت مارپيچي) در اين موارد به خوبي مؤثر نخواهند بود. بنابراين بايد از روشي كه در زير بدان اشاره در نواحي آرنج و زانو استفاده كنيد. در ضمن هميشه بايد بانداژ خود را به قدر كفايت در دو سوي مفصل آسيب ديده گسترش و ادامه دهيد تا آن كه باعث ايجاد فشاري يكنواخت در مفصل مصدوم بشويد.
شيوه عملكرد
1- آرنج آسيب ديده را در وضعيت راحتي نگه داريد. بهتر است در صورت امكان مفصل آرنج در وضعيت نيمه خميده قرار گيرد.
2- قسمت دم باند را روي سطح دروني آرنج قرار دهيد. سپس بانداژ خود را ابتدا از زير آرنج عبور داده و سپس آن را يك و نيم دور در اطراف آرنج و رو به سمت خارج آن بچرخانيد كه اين امر باعث تثبيت بانداژي مي شود كه قرار است مفصل آرنج را بپوشاند.
3- بانداژ خود را با عبور دادن مفصل آرنج به طرف سطح دروني (داخلي) بازو گسترش دهيد سپس آن را به طور زاويه دار در اطراف بازو طوري بپيچيد كه باعث پوشيده شدن نيمه فوقاني دور قبلي بانداژ بشود.
4- در ادامه كار بايد بانداژ را از سطح دروني بازو به نقطه اي درست زير مفصل آرنج ادامه دهيد و سپس براي پوشانيدن نيمه تحتاني اولين دور به عمل آمده بانداژ يك بار بانداژ خود را به طور مارپيچي به دور ساعد بچرخانيد.
5- چندين مرتبه به انجام بانداژ به طور زاويه دار در قسمت هاي فوقاني و تحتاني آرنج ادامه دهيد كه در هر بار تكرار كردن اين گونه بانداژ بايد آن را به نحوي گسترش و امتداد دهيد كه هر لايه باند تقريباً دوسوم سطح لايه قبلي را بپوشاند.
6- براي تمام عمل بانداژ بايد دو بار باند خود را به صورت مستقيم به دور اندام مجروح مثلاً در ناحيه ساعد بچرخانيد. بعد بايد انتهاي باند را تثبيت سازيد.
7- هر ده دقيقه يك بار بايد گردش خون انگشتان دست و يا پنجه هاي پا را ارزيابي كنيد چرا كه ازيابي جريان خون در صورت بكارگيري اين شيوه بانداژ اهميت ويژه اي دارد.
* اگر بانداژ به عمل آمده بيش از حد سفت و محكم باشد بايد تا زمان بازگشت جريان خون به دست و يا پاي مصدوم چندين دور از پيچ هاي بانداژ خود را بگشاييد. مي توانيد پس از مدتي دوباره عمل بانداژ را البته اين بار قدري شل تر تكرار كنيد.

پانسمان عوض کردن

مراحل تعویض پانسمان

تعریف پانسمان:

پوشاندن بخشهایی از بدن که به علت تروما،سوختگی،زخم جراحی یا اقدامات جراحی دچار گسیختگی پوستی شده است

هدف از مراقبت زخم پیشرفت التیام زخم و دوباره سازی سلول و برگشت تداوم پوست  می باشد.

اهداف اختصاصی پانسمان :

1)    حالت راحتی فیزیکی و روانی برای بیمار

2)    برداشتن نسوج مرده

3)    جلوگیری و دفع و کنترل عفونت

4)    جذب ترشحات

5)     محافظت بیشتراز زخم

6)     محافظت از پوست اطراف زخم

وسایل مورد نیاز:

ست پانسمان که وسایل مورد نیازجهت انجام پانسمان بصورت استریل داخل آن قرار دارد و دارای برچسب تاریخ دار است و نوعی آنتی سپتیک.

انواع آنتی سپتیک ها برای تمیز کردن زخم مورد استفاده قرار می گیرند که معمولا ًً سدیم کلراید 9/0% است. استفاده از سایرآنتی سپتیک ها به تنهایی باعث سوزش پوست و تاثیر روی بافت دندانه دار می شوند.

بسته به نوع و تعداد زخمها پانسمان متفاوت استفاده می شود:

 زخم دارای درن یا لوله که گاز برش داده می شود و اطراف آن قرار داده می شود یا زخمهای شفاف وتمیز

قبل از شروع تعویض پانسمان:

۱)    توضیح برای بیمار به خاطر کاری که قرار است انجام دهیم

۲)     رعایت حریم خصوصی بیمار

۳)     قرار دادن مددجو در وضعیتی که راحت است و محل زخم هم در معرض دید مناسب پرستار باشد.

۴)    قبل از شروع پانسمان دستها باید شسته شده باشد.

حین تعویض پانسمان بهترین زمان جهت آموزش مددجو برای تعویض پانسمان در منزل،توسط خود مددجو  می باشد.

باید حین تعویض، ارتباط کلامی با وی داشته باشد تا با دیدن زخم ناراحت نشود یا شاید علاقه به دیدن زخم نداشته باشد.

تعداد دفعات تعویض پانسمان بستگی به مقدار ترشح،دستورپزشک معالج وماهیت زخم دارد.

معمولا ً اولین بار تعویض پانسمان بعد از عمل معمولاً48-24 ساعت است. بنابراین بسته به نیاز و به طور روزانه تعیین می شود.

در فرایند تعویض پانسمان:

۱)     توضیح برای بیمار

۲)    برسی محل برش از نظر قرمزی،ورم یا علائم بیرون زدن احشاء

۳)     توجه به مشخصات هر نوع ترشح

۴)     برسی محل از نظر التیام

۵)     تمیز کردن محل با محلول مناسب

۶)     سوابهای پنبه آغشته به محلول آنتی سپتیک را از روی زخم به اطراف بکشید

۷)     اطراف درن ها و لوله ها را تمیز کنید

اگر زخمی ترشح داشته باشد،اساس مراقبت از زخم مثل زخم بدون ترشح است.

زخمهای بزرگ با ترشحات چرکی:

۱)    شستن دستها

۲)    پوشیدن گان که استریل بود نش نیازی نیست

۳)     زدن ماسک

۴)     داشتن دو جفت دستکش،یکی برای برداشتن پانسمان قبل و دیگری برای انجام پانسمان جدید

۵)    قرار دادن پانسمان قدیمی داخل کیسه های پلاستیکی و بستن درب پلاستیک برای جلوگیری از انتشار آلودگی

۶)    شستن دستها در فواصل بین تعویض دستکش ها

۷)    گذاشتن پانسمان کثیف داخل کیسه ضد آب و رطوبت و بستن سرآن

۸)    پس از اتمام تعویض پانسمان مجددا ً دستها را بشویید

 

آموزش برای مراقبت زخم در منزل:

۱)     تعویض پانسمان زخم بطور مرتب با تهیه کردن وسایل مورد نیاز از داروخانه

۲)    علایم و نشانه های عفونت (قرمزی- بی قراری- ترشح غلیظ و سبز و با بوی زننده) را باید گزارش کرد

۳)    تغذیه خوب و مناسب و خوردن مایعات کافی و رژیم پر پروتئین و حاوی آهن و روی و ویتامینها

۴)    تغییر فعالیت و الگوی ورزشی و زندگی روزانه تا فرآیند ترمیم زخم

۵)     شستن دستها قبل از تعویض پانسمان

۶)     پوشیدن دستکش یکبار مصرف

آموزش پانسمان و بانداژ

پانسمان و بانداژ

 پانسمان

يك پانسمان ، روي زخم باز را مي پوشاند و با زخم تماس دارد. درصورت امكان پانسمان بايد :

• استريل باشد. اگر پانسمان استريل در دسترس نبود ، از يك پارچه تميز ، دستمال كاغذي یا حوله استفاده كنيد.

• از زخم بزرگتر باشد.

• ضخيم ، نرم و قابل فشار آوردن باشد ، تا فشار در سرتاسر زخم بطور يكنواخت پخش شود.

• بدون پرز باشد.

 

هدف از انجام پانسمان :

• بندآوردن خونريزي

• جلوگيري از عفونت و آلودگي

• جذب خون و ترشحات زخم

• حفاظت زخم از آسيب بيشتر

 

انواع پانسمان

• پد گاز كه براي زخم هاي كوچك به كار مي رود ؛ در بسته هاي جداگانه و در اندازه هاي مختلف ( مثلاً 5 سانتيمتر مربع و 10 سانتيمتر مربع ) وجود دارد (شكل 1).

اغلب استريل مي باشد، مگر اينكه بسته بندي آن پاره شده باشد. برخي گازها يك پوشش مخصوص دارند كه جلوي چسبيدن آن را به زخم مي گيرد و براي سوختگي و زخم هايي كه ترشح دارند مناسب است ، مانند گاز وازلینه.

• چسب زخم براي بريدگي و خراشهاي كوچك بكار مي رود كه از يك پانسمان استريل و يك چسب تشكيل شده است (شکل 2).

• پانسمان تروما از يك جنس قابل جذب و ضخيم و بزرگ ساخته مي شود. البته پوشك بچه نيز از نظر حجم و جذب ترشحات همين كار را مي كند ، اما معمولاً استريل نيست (شکل 3).

 

برای گذاشتن يك پانسمان استريل چه بايد كرد

1- اگر امكان داشت دستكش معاينه بپوشيد.

2- پانسماني كه استفاده مي كنيد به قدري بزرگ باشد كه بتواند علاوه بر لبه هاي زخم اطراف آن را نيز تا حدودي بپوشاند. پانسمان را از يك گوشه آن بگيريد. سپس آن را مستقيم روي زخم بگذاريد ؛ آن را روي پوست سُر ندهيد.

3- روي پانسمان را با يك باند بپوشانيد و ببنديد.

احتیاط : مبادا به زخم يا پانسماني كه با زخم در تماس قرار مي گيرد ، دست بزنيد.

 

بانداژ

بانداژ براي موارد زير استفاده مي شود :

• نگه داشتن پانسمان در جاي خود و روي زخم باز

• براي ايجاد فشار مستقيم روي پانسمان و جلوگيري از خونريزي

• براي جلوگيري يا كاهش تورم

• براي ثابت نگه داشتن يك اندام يا مفصل

بانداژ بايد تميز باشد اما لازم نيست استريل باشد.

 

نشانه هاي يك بانداژي كه بيش از حد سفت بسته شده باشد :

• رنگ آبي انگشتان دست يا پا

• پوست آبي يا رنگ پريده

• سوزن سوزن شدن يا بي حسي

• سردي اندام

• ناتواني در حركت دادن انگشتان دست يا پا

 

انواع باند

چهار نوع باند اصلي وجود دارد ؛

• باند لوله اي در پهناها ، درازاها و جنس هاي گوناگون وجود دارد. بهترين كار اين است كه در هرجاي بدن از باندي با پهناي مناسب استفاده کنید. مثلا :

- 2/5 سانتيمتري براي انگشتان

- 5 سانتيمتري براي مچ، دست، و كف پا

- 7/5 سانتيمتري براي آرنج و بازو

- 10 يا 15 سانتيمتري براي مچ پا، زانو و ران

 

احتیاط :

مبادا بانداژ را آنقدر محكم ببنديد كه جلوي جريان خون را بگيرد. براي اطمينان هميشه نبض اندام را بررسي كنيد. اگر نمي توانيد نبض را لمس كنيد ، بانداژ را شل كنيد.

مبادا بانداژ آنقدر شل باشد كه پانسمان روي پوست سُر بخورد. اين يكي از اشتباهات شايع است. پس از مدتي بايد باند را بكشيد و آن را محكم كنيد.

مبادا نوك انگشتان دست و پا را بپوشانيد مگر آنكه آسيب ديده باشد ، انگشتان در اثر اختلال گردش خون ، تغيير رنگ پيدا مي كند و نبايد پوشانده شود.

 

این باند ها در اندازه های مختلف وجود دارد ، گاه نخی و کمی هم کشی و از جنسی شبیه گاز است.

گاهی هم کتانی است که این سفت و غیر کشی می باشد. نوع دیگر باند کشی است که برای فشار آوردن روی پیچ خوردگی ، کشیدگی و له شدگی به کار می رود. از این نوع باند در پانسمان و پوشاندن زخم استفاده نمی کنند.

هنگامی که باند در بسته بندی های معمول در دسترس نیست ، می توانید از دستمال گردن یا پارچه ای از جنس مشابه ، نواری پاره کنید و کارتان را راه بیاندازید.

• باند سه گوش ؛ به صورت تجاری موجود است و از یک پارچه مربع شکل 90 تا 100 سانتیمتری از جنس کتان ضخیم و شو رفته است که از قطر بریده شده و دو قطعه پارچه مثلث شکل ایجاد نموده است. ضلع بزرگ یا قطر را پایه و گوشه مقابل آن را نقطه و دو گوشه دیگر را انتها می گویند. باند سه گوش به دو شکل قابل استفاده می باشد :

• مانند کراوات (باند سه گوش تا شده). نقطه را روی وسط قاعده مثلثی می گذارید و تا می کنید و دوباره آن را نصف می کنید تا شبیه کراوات شود. این باند برای ایجاد فشار یکنواخت روی پانسمان ، نگه داشتن پانسمان در سر جای خود ، یا ثابت نگه داشتن بازوی مجروح و آویختن آن به دور گردن وی به کار می رود.

به شکل باز و تا نشده برای آویزان کردن بازو به گردن.

• چسب زخم ؛ برای بریدگی ها یا خراش های کوچک بکار می رود و از یک پانسمان کوچک روی یک نوار چسبی تشکیل می شود.

* * *

باند پیچی دست

 

1-      با یک یا دوبار پیچاندن باند دور کف دست ، باند را ثابت کنید

2-      باند را هنگام پیچیدن یک بار نیز بصورت اریب به پشت دست ببرید و دور مچ بپیچید

3-      این پیچیدن به شکل ∞ و لایه لایه را ادامه دهید.

 

باند پیچی آرنج یا زانو

1-     آرنج را خم کنید. باند را چندین بار دور آرنج بپیچید

2-     باند را یک دور بصورت اریب به دور بازو بپیچید

3-     باند را یک دور اریب دور ساعد بپیچید و به این روش پیچیدن را ادامه دهید.

 

باندپيچي به شكل  ∞

باند پیچی مچ پا

1-با یک یا دو بار پیچاندن باند دور پا ، باند را ثابت کنید. هنگام پیچیدن  باند ، یک بار نیز بصورت اریب به بالای پا و دور پشت قوزک پا ببرید

2-باند را به بالای پا و زیر و زیر قوس کف پا ادامه دهی

3-این پیچیدن به شکل ∞ و لایه لایه را ادامه دهید.