مراقبت از زانوها

زانو، از اندام های حساس و مهم بدن است که در پیاده روی و انواع ورزش ها نقش حساسی داشته و سلامت و قوت آن، ما را در انجام کارهای روزمره و انجام انواع ورزش توانمند می سازد.

نکاتی چند برای مراقبت از زانوها:

- زانوها نیاز به حرکت دارند. تحرک، به تغذیه مفصل، حفظ قدرت عضلانی ودامنه حرکتی  زانو کمک می کند .

- اگر به کارهایی اشتغال دارید که ناگزیرید برای مدتی طولانی روی صندلی بنشینید، ساعتی یک بار از جای خود برخیزید و پنج دقیقه راه بروید. همچنین هنگام نشستن می توانید پاشنه های پا را از روی زمین بلند کنید یا زانوها را صاف نگه دارید.

- افرادی که ناچارند مدتی طولانی بایستند، باید ساعتی چند بار زانوهای خود را خم کنند. همچنین توصیه می شود که در طول روز، چند بار روی پاشنه پا بایستند و چند قدم راه بروند. این افراد به منظور پیشگیری از زانو درد، باید از روش های تقویت کننده زانو استفاده کنند.

- بیمارانی که برای مدتی طولانی بستری بوده اند و قادر به راه رفتن نیستند، باید در طول روز حداقل سه بار انقباضات یا ورزش های ایستایی زانو را انجام دهند.

- هنگام خوابیدن به صورت طاق باز، بالش را زیر زانوهای خود قرار دهید. چنانچه به پهلو می خوابید، بین زانوها بالشی قرار دهید، اما اگر عادت دارید که بر شکم بخوابید، ( که عادت نادرستی است و از منظر اسلام نیز مکروه می باشد ) بالش را زیر ساق ها بگذارید.

با انجام منظم ورزش های تقویتی و کششی، قدرت عضلانی و انعطاف پذیری بافت های اطراف مفصل را بهبود ببخشیده و از بروز ضایعات زانو پیشگیری نمایید. همچنین سعی کنید حرکات زانو را در دامنه کامل انجام دهید. این کار به حفظ دامنه کامل حرکتی مفصل کمک می کند.

-ورزش های زانو را ابتدا با تعداد کم( پنج بار) و دو بار در طول روز شروع کنید و با بهبود وضعیت جسمانی، تعداد و دفعات تکرار آن را افزایش دهید.

-توصیه می شود که در مراحل ابتدایی، در هرجلسه یک حرکت ورزشی انجام دهید و اگر حرکتی موجب ناراحتی شما شد، از انجام آن خودداری کنید.

-از انجام ورزش هایی که موجب درد ، ناراحتی و تورم زانو می شود، خودداری کنید، اما باید بین درد مفصلی درد عضلانی و  که در مراحل اولیه تمرینات ورزشی بروز می کند، تمایز قائل شوید. دردهای عضلانی معمولاً به طور تأخیری ، یعنی چند ساعت پس از انجام تمرینات بروز می کنند . این دردها ، به مرور زمان با تداوم برنامه ورزشی از بین می رود.

-اگر افزایش وزن دارید، با برنامه های مناسب ورزشی و غذایی ، وزن خود را کاهش دهید. به خاطر داشته باشید که کاهش وزن موجب کاهش فشار وارده بر مفصل می شود.

-از انجام اعمالی نظیر بلند کردن اجسام بسیار سنگین و حمل بار به مدت طولانی اجتناب کنید، زیرا این کار فشار زیادی بر زانوها وارد می سازد . اگر ناگزیر به حمل اجسام سنگین هستید، عضلات زانو را با ورزش تقویت کنید و بین فعالیتهای خود، زمانی را به استراحت اختصاص دهید.


منبع:دکتر حیدریان

دررفتگی مکرر کشکک چگونه ایجاد میشود؟

آیا استخوان کشکک شما ناپایدار است؟

استخوان کشکک در جلوی زانو قرار دارد. در پشت این استخوان پایین ترین قسمت استخوان ران آن را حمایت میکند. پس کشکک با استخوان ران مفصل میشود. سطح پشتی کشکک پوشیده ازغضروف است. سطج جلویی قسمت پایینی استخوان ران هم پوشیده از غضروف بوده و این دو با هم تماس داشته و مفصلی را به نام مفصل پاتلوفمورال Patellofemoral میسازند.

 سطح جلویی قسمت پایینی استخوان ران به شکل یک شیار پهن است که استخوان کشکک میتواند در آن به راحتی به طرف بالا و پایین حرکت کند. تا وقتی کشکک در این شیار است کارکرد مناسبی داشته و شما میتوانید به راحتی راه رفته، بدوید، بنشینید، بایستید و زانویتان را حرکت دهید. مشکل از زمانی آغاز میشود که کشکک از این شیار خارج میشود.

 

       147 2

علل ناپایداری کشکک

وقتی عضله چهار سر  که به کشکک متصل است منقبض میشود کشکک را در شیاری که بستر آن است و در آن قرار گرفته به بالا میکشد. با بالا آمدن کشکک زانو هم به حالت مستقیم قرار میگیرد. بعضی از عوامل میتوانند شرایطی را ایجاد کنند که کشکک در حین حرکت در شیار خود به راحتی به طرفین هم حرکت کرده و احتمالا دچار دررفتگی زانو شود. مهمترین این عوامل عبارتند از

  • در بعضی افراد این شیار از عمق کافی برخوردار نیست و کشکک ممکن است به راحتی به چپ یا راست بلغزد و از جای خود خارج شود.
  • کم بودن ارتفاع کندیل خارجی استخوان ران
  • والگوس زانو یا ژنو واروم یا زانوی پرانتزی  - به این معنی که ساق نسبت به ران از خط محوری وسط بدن دور شده باشد
  • بلند بودن تاندون کشکک و بالا قرار گرفتن استخوان کشکک در شیار زیر خود
  • چرخش غیر طبیعی استخوان درشت نی به طرف خارج
  • اتصال غیر طبیعی تاندون کشکک به توبرکل تیبیا
  • کوچک بودن استخوان کشکک
  • عدم تعادل در عضلات چهارسر ران
  • شلی رباط ها

وقتی کشکک برای اولین بار در میرود بافت پرده مانندی که در سمت داخل کشکک قرار داشته و واستوس مدیالس را از سمت داخل به کشکک متصل میکند (رتیناکولوم داخلی) پاره میشود. بعد از جااندازی کشکک این بافت خودبخود ترمیم میشود ولی معمولا این ترمیم ناقص بوده و رتیناکولوم شل باقی میماند. این شلی موجب میشود در آینده کشکک ناپایدار شده و با نیروهای کمتری هم دچار دررفتگی مکرر شود. با هر بار دررفتگی کشکک غضروف آن صدمه دیده و این روند در دراز مدت میتواند موجباستئوآرتریت یاساییدگی مفصل بین کشکک و ران یا مفصل پاتلوفمورال شود.

علائم ناپایداری کشکک

این بیماری در دختران بیشتر از پسران دیده میشود. در این بیماری کشکک به راحتی به یک طرف جابجا میشود. در حین راه رفتن زانو میگیرد. جلوی زانو دردناک است و این درد با فعالیت بیشتر میشود. نشستن دردناک است. زانو خشکی دارد.زانو در حین حرکت صدا میدهد و گاهی متورم میشود. در رادیو گرافی ممکن است بالا بودن کشکک و یا کم بودن ارتفاع کندیل خارجی ران دیده شود. در رادیوگرافی خاصی که از زانو به عمل میاید و به آن نمای کشکک Patellar view میگویند ممکن است انحراف کشک به یک سمت دیده شود.

 

 

 

      147 1
جابجا شدن کشکک در شیار زانو به سمت خارج در زانوی راست
زانوی چپ طبیعی است (نمای کشکک)


تشخیص

 با معاینه و استفاده از رادیوگرافی ساده وسی تی اسکن امکانپذیر است. در حین معاینه وقتی پزشک میخواهد با انگشت کشکک را به سمت خارج هل بدهد بیمار از دررفتگی کشکک میترسد و مانع این معاینه میشود. به این معاینه تست وحشت Apprehension test میگویند.

درمان ناپایداری کشکک

 اگر کشکک از جای خود خارج شده است پزشک ارتوپد سعی در جااندازی آن میکند. ممکن است کشکک جابجا شده بطور خودبخودی جا بیفتد. در حین این جابجا شدن، ممکن است غضروف و یا حتی استخوان سطح مفصلی بین کشکک و ران آسیب دیده و ایجاد درد کند.

ناپایداری کشکک اگر کم باشد درمان آن غیر جراحی است. با استفاده از نرمش های خاص و تقویتعضلات چهارسر سعی میشود پایداری کشکک در شیارش بیشتر شود. گاهی ار بریس های خاصی برای کمک به پایداری کشکک در محل خود استفاده میشود.

 

      147 3
بریس زانو






اگر این ناپایداری شدید باشد ممکن است نیاز به عمل جراحی پیدا شود. در این اعمال جراحی معمولاً با سفت کردن قسمتی از تاندون های حمایت کننده کشکک و یا با شل کردن تعدادی دیگر سعی میشود مسیر حرکت تاندون در شیار به حالت طبیعی نزدیک شود.

منبع : دکتر وریانی

زانودرد

با توجه به این‌كه زانو درد مشكل بسیاری از افراد جامعه است و به علل مختلفی نیز ایجاد می‌شود، بهتر است نسبت به عوامل موثر در تشدید درد آگاه باشیم تا با اقدامات موثر، وضعیت را بهبود بخشیم.

دردهایی كه در ناحیه زانو احساس می‌شود یا مربوط به مفصل و ناشی از اختلالات و مشكلات داخل مفصل است یا دردهای مربوط به بافت‌های نرم اطراف مفصل.

بیماری كه با درد زانو روبه‌روست، باید به پزشك مراجعه كند تا پس از معاینات مشخص شود كه درد و مشكل او مربوط به خود مفصل است یا بافت‌های اطراف آن.

شایع‌ترین علت درد زانو
شایع‌ترین علت درد مفصلی به‌ویژه میان افراد مسن است، آرتروز زانو مشكلی شایع است كه اغلب مردم از آن به عنوان درد زانو یاد می‌كنند. بروز آرتروز میان خانم‌ها شایع‌تر است و افراد مسن را بیشتر درگیر می‌كند؛ به طوری كه افراد بالای 50 سال بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند.
آرتروز زانو همراه با تورم، گاهی با درد یا خشكی مفصل نمایان می‌شود.آرتروز به زبان ساده به معنای ساییدگی غضروف مفصل است كه به علل مختلفی ایجاد می‌شود؛ تا كنون علت اصلی بیماری شناخته نشده، اما عوامل مستعدكننده بیماری مشخص است.
سن، وزن و جنسیت از جمله عوامل موثر در بروز آرتروز است؛ به طوری كه با افزایش سن و وزن احتمال روبه‌رو شدن با این بیماری نیز بیشتر می‌شود. همچنین همان‌طور كه گفته شد، بیماری میان خانم‌ها نیز شیوع بیشتری دارد.

بیماری‌هایی مانند دیابت یا مشكلاتی كه زمینه‌ساز ابتلا به آرتروز است و ضربات مكرری كه طی سال‌ها به زانو یا مفصل وارد می‌شود نیز می‌تواند موجب بروز آرتروز شود. به عنوان مثال افرادی كه به دلیل نوع شغل‌شان، بیشتر از مفاصل و زانوها استفاده می‌كنند، بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند.