درمان تومورهای مغز و نخاع در دوران کودکی
برای تومورهای مغز و نخاع در دوران کودکی انواع مختلفی از درمان وجود دارد.
درمانهای مختلفی برای کودکان مبتلا به تومورهای مغز و نخاع وجود دارد. برخی درمانها، درمانهاي متعارف (استاندارد) بوده (در حال حاضر استفاده میشوند) و برخی در حال آزمایش در پژوهشهای بالینی هستند. پژوهش بالینی به مطالعه تحقیقاتی گفته میشود که جهت کمک به بهبود درمانهای فعلی و یا دستیابی به اطلاعات درباره درمانهای جدید در بیماران مبتلا به سرطان انجام میشود. زمانيكه پژوهشهای بالینی نشان میدهند که یک درمان جدید بهتر از درمان متعارف (استاندارد) است، درمان جدید جاي درمان استاندارد را ميگيرد.
کودکان مبتلا به تومور مغز و نخاع برنامه درمانیای دارند که توسط گروهي از مراقبین پزشكي فراهم میشود که در زمینه درمان تومورهای مغز و نخاع در کودکان تخصص دارند.
درمان ممکن است توسط یک سرطان شناس کودکان نظارت شود. سرطان شناس کودکان پزشکی است که در درمان کودکان مبتلا به سرطان تخصص دارد. سرطان شناس کودکان همراه با دیگر اعضاي گروه مراقبت پزشكي که در درمان کودکان مبتلا به تومورهای مغزی و نیز در زمینه داروهای خاص تخصص دارند همکاری میكند.
این موارد تخصص ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- جراح مغز واعصاب.
- متخصص مغز و اعصاب.
- سرطان شناس مغز و اعصاب.
- آسیبشناس دستگاه عصبی.
- متخصص رادیولوژی مغزواعصاب.
- سرطان شناس پرتودرمانی.
- متخصص غدد.
- روانشناس.
- چشمپزشک.
- متخصص فيزيوتراپي توانبخشي.
- مددکار اجتماعی.
- پرستار متخصص.
تومورهای مغز و نخاع در دوران کودکی ممکن است باعث علائمی شوند که قبل از تشخیص بروز كند و برای ماهها و یا سالها ادامه یابد.
تومورهای مغز و نخاع در دوران کودکی ممکن است باعث علائمی شوند که برای ماهها و یا سالها ادامه یابد. عوارضی که در اثر تومور بهوجود میآیند ممکن است قبل از تشخیص شروع شوند. علائمی که در اثر درمان بهوجود میآیند ممکن است در طی درمان و یا بلافاصله بعداز درمان شروع شوند.
برخی درمانهای سرطان باعث نوعي عوارض جانبی میشوند که برای ماهها و سالها بعد از پايان درمان ادامه مییابد.
به این عوارض، اثرات دیررس میگویند. اثرات دیررس درمان سرطان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- مشکلات جسمانی.
- تغییر در حالات، فکرکردن، یادگیری و یا حافظه.
- سرطان ثانویه.
برخی اثرات دیررس ممکن است درمان شده و یا کنترل شوند. صحبت با پزشک کودک خود دربارۀ اثرات درمان سرطان بر فرزندتان حائز اهمیت است.
سه نوع درمان متعارف (استاندارد) که مورد استفاده قرار میگیرند عبارتند از:
جراحی:
از جراحی ممکن است برای تشخیص و درمان تومورهای مغز و نخاع در دوران کودکی استفاده شود.
پرتو درمانی:
پرتودرمانی یک نوع درمان سرطان است که در آن از اشعه ایکس با انرژی بالا و نیز دیگر پرتوها جهت از بین بردن سلولهای سرطانی و یا جلوگیری از رشد آنها استفاده میشود. دو نوع پرتودرمانی وجود دارد. پرتودرمانی خارجی (بيروني) که در آن از دستگاهی خارج ازبدن جهت ارسال پرتو به سمت سرطان استفاده میشود. پرتودرمان داخلی (دروني) که در آن از مواد رادیواکتیو که در یک سوزن، دانه، سیم، و یا کاتتر قرار گرفته است استفاده شده و مستقیماً در داخل تومور و یا نزدیک آن قرار داده میشود.
پرتودرمانی در مغز میتواند بر رشد و پیشرفت کودکان خردسال تأثیر سوء بگذارد. به این دلیل، پژوهشهای بالینی در حال مطالعه شیوههایی جهت استفاده از شیمیدرماني هستند تا نیاز به پرتودرمانی را به تأخیر انداخته، کاهش داده و یا كلاً متوقف كنند. علاوه بر این، شیوههای خاصي از پرتودرمانی که میزان آسیبرسانی به بافت سالم مغز در آن کاهش یافته در حال استفاده است. جراحی پرتویی استريوتاکسیک نوعی از پرتودرمانی است که در آن از یک کلاه سخت بر روی جمجمه استفاده میشود تا بتوان پرتو با ميزان بالا را مستقیماً به سمت تومورها هدایت کرد، و این باعث آسیب رساندن کمتری به بافتهای سالم اطراف میشود. به این نوع درمان، پرتو جراحی و نیز پرتو جراحی استريوتاكسيك Stereotaxic نیز گفته میشود. این فرآیند شامل جراحی نيست. شیوهای که پرتودرمانی انجام میشود بستگی به نوع و مرحله سرطان تحت درمان دارد.
شیميدرمانی:
شیميدرمانی نوعی از درمان سرطان است که در آن از داروها استفاده میشود که با از بین بردن سلول و يا با جلوگيري از تقسیم آنها، مانع رشد سلولهای سرطانی شود. زمانيكه شیمیدرمانی از طریق دهان بهصورت خوراكي و یا از طریق تزریق به داخل ورید و یا ماهیچه صورت میگیرد، دارو وارد جریان خون شده و میتواند در تمامی نقاط بدن به سلولهای سرطانی برسد (شیمیدرمانی سیستمیک). زمانيكه شیمیدرمانی مستقیماً در داخل ستون فقرات، یک عضو و یا یک حفره بدن از قبیل شکم قرار داده میشود، داروها ممکن است بيشتر بر سلولهای واقع در آن نواحی تأثیر بگذارند (شیمیدرمانی ناحیهای). شیوه شیمیدرمانی بستگی به نوع و مرحله سرطان تحت درمان دارد.
داروهای ضدسرطان ی که جهت درمان تومورهای مغز و نخاع از طریق دهان و یا ورید به بيمار داده میشوند نمیتوانند از سد خونی مغزی عبور کرده و وارد مایعی که مغز و نخاع را احاطه كرده است بشوند. بدين جهت، یک داروی ضدسرطان به داخل فضای پر از مایع مغز تزریق ميشود تا سلولهای سرطانی موجود در آنجا را از بین ببرد. به این عمل شیمیدرمانی اينتراتكال گفته میشود.
شیوههای جدید درمان در پژوهشهای بالینی مورد آزمایش قرار میگیرند.
این خلاصه به توضیح درمانهایی میپردازد که در پژوهشهای بالینی در حال مطالعه هستند. این بخش ممکن است شامل تمامی درمانهای جدید در حال مطالعه نباشد.
شیميدرمانی با ميزان بالا همراه با پیوند سلولهاي بنیادی:
شیميدرمانی با ميزان بالا همراه با پیوند سلولهاي بنیادی، شیوهای است که از طریق آن ميزانهای بالایی از داروهاي شیمیدرمانی براي نابود كردن سلولهاي سرطاني بهكار ميرود و چون اين نوع شيميدرماني بر سلولهاي سالم اطراف نيز اثر گذاشته و سلولهای خونساز را نيز تخریب ميكنند بايد در طی درمان سرطان اين سلولها جایگزین شوند. براي اين منظور سلولهای بنیادی (سلولهای خونی نابالغ) را از خون و یا مغز استخوان بیمار یا یک اهدا کننده برميدارند و آنها را منجمد كرده و ذخیره میكنند. بعد از انجام شیمیدرمانی، سلولهای بنیادی ذخیره شده را از حالت انجماد خارج كرده و به بیمار تزریق میكنند. این سلولهای بنیادی سالم و تقویت شده در سلولهای خونی بدن فرد رشد کرده و جايگزين سلولهاب تخريب شده ميشوند.
آزمایشهاي پیگیری ممکن است لازم باشد.
برخی آزمایشهايی که بهمنظور تشخیص سرطان و یا پیبردن به مرحله سرطان انجام شده است ممکن است دوباره تکرار شوند. بعضي از آزمایشها براي پیبردن به اینکه درمان تا چه حد موفقیتآمیز بوده است بايد دوباره تکرار شوند. تصمیمگیری دربارۀ اینکه آیا درمان ادامه پیدا کند، تغییر یابد و یا متوقف شود بستگی به نتایج این آزمایشها دارد. به این آزمايشها همچنین مرحلهبندی دوباره نیز گفته میشود.
گزینههای درمان بر اساس نوع تومور مغزي و نخاعي در دوران کودکی:
آستروسیتوم دوران کودکی.
تومور آتیپیک تراتوئید/ رابدوئید دوران کودکی.
گلیوم ساقه مغز دوران کودکی.
تومور رویانی سیستم اعصاب مرکزی دوران کودکی.
تومور رژم سل سیستم اعصاب مرکزی دوران کودکی.
کرانیوفارنژیوم دوران کودکی.
آپاندیموم دوران کودکی.
مدولوپلاستوم دوران کودکی.
تومورهای نخاعي دوران کودکی.
تومور نورواکتودرمال فوق چادرینهای اولیه دوران کودکی.
گلیوم مسیر بینایی و هیپوتالاموسی دوران کودکی.
استروسیتوم دوران کودکی:
استروسیتوم دوران کودکی شامل استروسیتوم درجه پایین و نیز درجه بالا است. براي آگاهي بيشتر به مقالههای در درمان آستروسیتوم مخچهای/ گلیوم بدخیم در دوران کودکی، درمان آستروسیتوم مخ در دوران کودکی و درمان گلیوم مسیر بینایی و هیپوتالاموسی در دوران کودکی مراجعه كنيد.
تومورهای جنینی سیستم عصبی مرکزی در دوران کودکی:
تومورهای رویانی CNS در دوران کودکی شامل تومورهای آتیپیک تراتوئید/ رابدوئید CNS (براي آگاهي بيشتر به خلاصه درباره درمان تومور آتیپیک تراتوئید/ رابدوئید در سیستم اعصاب مرکزی در دوران کودکی مراجعه كنيد.)، تومورهاي جنيني همچنين شامل اپاندیمو بلاستوما، مدولوبلاستوما، مدولواپتیلیوم، تومورهای پینئال پارانشیم، پینئوبلاستوما، تومورهای نورواکتو درمال فوق چادرینهای اولیه (Spnet) است.
تومورهای ژرم سل سیستم عصبی مرکزی در دوران کودکی:
درمان تومورهای رژم سل سیستم اعصاب مرکزی در دوران کودکی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- پرتودرمانی، كه معمولاً در برگیرنده کل مغز و نخاع است.
- شیمیدرمانی.
دکتر لیلا بیدکی متخصص طب فیزیکی و توانبخشی