علائم و جراحی تنگی کانال نخاعی

 

کانال نخاع وظیفه حفاظت از نخاع و ریشه های عصبی را به عهده دارد. در صورتی که کانال نخاع از میزان خاصی در هر یک از محل های نخاع گردنی، پشتی یا کمری باریک تر باشد (بسته به میزان باریکی که ایجاد شده) می تواند برای بیمار مشکل ساز باشد. تنگی کانال نخاعی می تواند نسبی و یا کامل باشد.

اگر چه مواردی از تنگی کانال نخاع از بدو تولد وجود دارد، اما اغلب مبتلایان در سنین بالای ۵۰ سال هستند و بر اثر آسیب و پیر شدن ستون فقرات به این بیماری مبتلا شده اند.

 

علائم تنگی کانال نخاعی

 - کمردرد در زمان نشستن و یا خم شدن رو به جلو از علائم تنگی کانال نخاعی است.

- ضعف عضلات

- کرختی یک یا هر دو پا، باسن و یا ساق پاها

- خواب رفتگی، احساس سوزش، سوزن سوزن شدن و حتی خارش پاها، باسن و یا ساق پا

- گرفتگی های عضلانی

- خستگی زودرس

- احساس ضعف و لنگیدن پاها (لنگش عصبی) : تفاوت لنگش عصبی از لنگش عروقی ناشی از نارسایی عروق خونی این است که در موارد عروقی، ایستادن و توقف کردن برای برطرف شدن علائم کافی است، اما در موارد نخاعی، فرد حتما باید خود را به جلو خم کند و یا به حالت چمباتمه بنشیند تا احساس بهبودی کند.

 

 راه های تشخیص تنگی کانال نخاع

- تاریخچه بالینی بیمار

- معاینه دقیق

- رادیوگرافی ساده

- سی تی اسکن

- ام.آر.آی

 

جراحی تنگی کانال نخاعی در صورت لازم

در صورتی که روش های بالا نتوانند طی مدت ۴ تا ۶ هفته مشکلات بیمار را بهبود قابل توجهی بخشند، و یا اینکه علائم زیر دیده شوند، باید از روش جراحی جهت درمان تنگی کانال نخاعی استفاده کرد:

- ضعف حرکتی

- اختلال در دفع ادرار و مدفوع

- کاهش قدرت عضلانی ناشی از فشار بر ریشه های عصبی

- تنگی های شدید کانال نخاعی (در MRI بیمار وجود داشته باشد)

- توانایی راه رفتن بیمار در حد قابل توجهی کاهش یابد و مجبور باشد برای طی مسافتی کوتاه، مرتبا خود را به جلو خم کند و یا بنشیند.

در موارد بالا، باید به صلاح دید جراح اعصاب و یا جراح ستون فقرات، به آزاد سازی نخاع از طریق جراحی فکر کرد. نتایج حاصل از جراحی تنگی نخاع در ۵۰ درصد موارد رضایتبخش بوده است.

 

منبع:دکتر ریحانی

 

علت و درمان تنگی کانال نخاعی

چگونگی ایجاد تنگی کانال نخاع کمر

تنگ شدن کانال نخاع به علت رشد استخوان و بافت های دیگر به داخل این کانال است و این رشد بافت های اضافی جزئی از روند پیری و مسن شدن است. در حقیقت این بیماری معمولاً در افراد بالای ۶۰-۵۰ سال دیده میشود. در مرد و زن شیوع یکسانی دارد ولی معمولاً در خانم ها با علائم بیشتری بروز کرده و بیشتر نیاز به درمان پیدا می کند.

 شروع این بیماری با پیر شدن دیسک بین مهره ای است. با افزایش سن، دیسک بین مهره ای محتوای آب خود را از دست داده و چروکیده و کوچک میشود. کاهش ارتفاع دیسک موجب میشود مهره ها به یکدیگر نزدیک تر شوند و این نزدیک شدن مهره ها دو مشکل را ایجاد می کند.

یکی اینکه سوراخ یا دهانه ای که بین دو مهره مجاور هم و در دو طرف آنها قرار دارد تنگ میشود. این دهانه ها محل خروج ریشه های عصبی از نخاع هستند. پس به این اعصاب فشار وارد میشود. مشکل دیگر اینست که با نزدیکتر شدن مهره ها به هم فشار بیشتری به مفاصل بین مهره ها وارد میشود که آنهم به نوبه خود موجب آرتروز و سائیدگی مفصل می شود.

درمان بدون جراحی تنگی کانال نخاعی

گرچه این درمان ها فضای مورد نیاز عصب را برای آن بیشتر نمی کنند ولی بسیاری از بیماران با این درمان ها احساس راحتی بیشتر می کنند. مهمترین آنها عبارتند از :

فیزیوتراپی : شامل انجام نرمش هایی برای افزایش قدرت انعطاف ستون مهره و افزایش قدرت عضلات شکم و عضلات اطراف ستون مهره

کشش ستون مهره : تاثیر آن در افراد مختلف متفاوت است و همه به آن عقیده ندارند

دارو های ضد التهاب : مثل بروفن با کاهش التهاب در اطراف عصب می توانند شدت علائم را کاهش دهند.

تزریق کورتیکوستروئید : با تزریق این داروها در اطراف نخاع به توسط پزشک معالج ممکن است التهاب کاهش پیدا کرده و درد و علائم حسی کمتر شوند.

 طب سوزنی: ممکن است در بعضی افراد درد و علائم را کاهش دهد.

مانیپولاسیون : ممکن است در بعضی افراد بتواند درد را کاهش دهد

 علت تنگ شدن کانال نخاعی

 ضخیم شدن لیگامانهای داخل کانال

برجسته شدن یا بیرون زدگی دیسک ها به داخل کانال

ایجاد خارهای استخوانی در داخل کانال

شکستگی مهره ها

تغییر در مفاصل کنار مهره های

در بعضی بیماران فضای داخل کانال بصورت مادرزادی تنگ تر از حالت عادی است این افراد بیشتر از بقیه در معرض ایجاد علائم تنگی کانال می باشند.

بیمارانی که دچار لغزندگی مهره ها یا انحراف ستون فقرات هستند بیشتر از بقیه در معرض خطر ایجاد تنگی کانال هستند.

منبع: کلینیک امید

ورزش های مناسب برای درمان تنگی کانال نخاعی

به طور کلی در بیمارانی که دردهای مکانیکال ستون فقرات گردنی و کمری دارند و با تغییر وضعیت قرارگیری بدن، شدت درد تغییر می‌کند، انجام تمرین‌های ورزشی مناسب در بهبود وضعیت بدن امری ضروری و مفید خواهد بود. چنانچه تنگی نخاع ناشی از فتق دیسک بین مهره‌ای به داخل کانال نخاعی باشد و ضایعه دیگری مطرح نباشد، تمرینات زیر پیشنهاد می شود.

ورزش های مناسب برای تنگی کانال نخاعی

• تمرین‌های هوازی شامل پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری و شنا را به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه، ۳ روز در هفته در برنامه روزانه خود داشته باشید. سپس به تدریج زمان آن را به مدت ۴۵ دقیقه ۵ تا ۷ روز در هفته افزایش دهید. توجه داشته باشید که از دویدن و پریدن اجتناب کنید. ورزش های هوازی علاوه بر آنکه یکی از ورزش های خاص این بیماران می باشند، تناسب اندام را نیز حفظ می کنند.

• تمرین‌های ثبات ستون فقرات بعد از آموزش توسط کارشناسان به صورت انقباض همزمان عضلات عرضی ناحیه تحتانی شکم و عضلات عمقی ستون فقرات انجام ‌پذیرد.

• تمرین‌های مکنزی به‌صورت راست شدن و خم شدن به عقب در ناحیه کمر که شامل چند تمرین است، توصیه می‌شود.

• سعی کنید تقریبا هر روز، انجام تمرین‌های انعطاف‌پذیری را به صورت کشش عضلات کمر، شکم، لگن و عضلات ران و ساق در برنامه روزانه خود داشته باشید. بسیاری از ورزش های مناسب برای  تنگی کانال نخاعی بر تقویت عضلات شکم و کمر تاکید دارد. این ورزش های کششی روی عضلاتی که انعطاف پذیر نیستند و سفت هستند، انجام می گیرد. همچنین ورزش های کششی کمک می کند تا مواد مغذی ستون فقرات و مناطق اطراف آن فراهم شود.

• اگر هم ورزش های قدرتی و هم ورزش های کششی را انجام دهید، می توانید زودتر این درد را درمان کنید و به احتمال کمتری این درد را بار دیگر تجربه خواهید کرد.

• تغییراتی را در شیوه زندگی نظیر نحوه مناسب نشستن، ‌اجابت مزاج، بلند کردن وزنه و... داشته باشید. همچنین در تغییر جهت به سمت طرفین نیز باید اصلاحاتی صورت گیرد.

• ممکن است این درد کمر ناشی از فتق دیسک و یا سیاتیک باشد و انجام ورزش نادرست می تواند درد ناشی از تنگی کانال نخاعی را بدتر کند. لذا قبل از هر برنامه ورزشی، برای تشخیص علت درد، باید نزد پزشک بروید.

• تقویت عضلات گردن در ناحیه گردن به چهار سمت (جلو، عقب و طرفین)، انقباض عضلات در برابر مقاومت (مانند استفاده از دست) همراه با کشش عضلات گردن (خم کردن گردن توسط دست) توصیه می‌شود.

• اگر ورزش را درست انجام ندهید، باعث می شوید که تمرینات ورزشی نسبتا بی اثر باشند و ممکن است منجر به درد و یا بدتر شدن آن گردند. پس بهتر است از مربی ورزشی و یا فیزیوتراپ، طرز صحیح ورزش کردن را یاد بگیرید.

منبع: دکتر پیریایی و سیمرغ

چسبندگی در داخل کانال نخاعی

فرایند طبیعی ترمیم بافتهای جراحی شده در داخل کانال نخاع می تواند سبب ایجاد چسبندگی در داخل کانال شده و به نظر می رسد ایجاد این چسبندگیها شایعترین علت وقوع کمردرد های پس از جراحی کمر (FBSS) باشد .

چسبندگیهای ایجاد شده در داخل کانال با فشار روی عصبهای نخاعی می توانند دردهایی را در ناحیه کمر و پا ها (سیاتیک) ایجاد نمایند. این درد می تواند در پاها با درجاتی از بی حسی همراه باشد و در صورت تداوم سبب ایجاد ضعف عضلانی شده و اندام مبتلا لاغر تر به نظر برسد.

در مواردی که چسبندگیها علت وقوع درد می باشند معمولا وقوع این علائم با تاخیر می باشد و بیمار مدتی پس از عمل بدون درد بوده است.

در بیمارانی که بیش از یک نوبت تحت عمل جراحی کمر قرار می گیرند شیوع چسبندگیهای داخل کانال نخاع چندین برابر افزایش می یابد و جالب آن است که انجام بسیاری از این عملهای مجدد با هدف درمان پس از عمل اول انجام می شود.

منبع: دکتر عمادی

تنگی کانال نخاعی

                 کانال نخاعی طبیعی                            کانال نخاعی تنگ شده

علائم تنگی کانال نخاعی کمر

مهمترین علائم عبارتند از

•  کمردرد ممکن است باشد و ممکن است وجود نداشته باشد.

• درد سوزاننده در باسن و اندام های تحتانی. این احساس درد و سوزش بر اثر همان فشاری است که روی  ریشه های عصبی وارد میشود. وقتی اعصابی که در حال خروج از نخاع و رفتن به اندام تحتانی هستند فشرده میشوند درد در محلی احساس میشود که آن اعصاب باید در نهایت به آنجا بروند. بطور مثال اگر عصبی که باید به پشت ساق رفته و حس آنجا را تامین کند تحت فشار قرار گیرد درد در پشت ساق احساس میشود.

• احساس بیحسی یا گزگز و سوزن سوزن شدن در ران و ساق پا و باسن. این مشکل هم بر اثر فشار به اعصاب ایجاد میشود

• ضعیف شدن عضلات ران و ساق. وقتی فشار به عصب بیشتر میشود کارکرد حرکتی عصب هم مختل میشود. عضلاتی که آن عصب به آنها میرسد ضعیف میشوند و فرد احساس ضعف و سنگینی در هر دو اندام تحتانی میکند. ممکن است بیمار کلاً توانایی بالا آوردن مچ پایش را از دست بدهد و موقع راه رفتن پایش را روی زمین بکشد.

• درد در نشستن و خم شدن به جلو کمتر میشود. در خم شدن به جلو و نشستن فضای بین مهره ای یعنی همان دهانه ای که ذکر کردیم باز تر شده فشار روی عصب کمتر میشود پس علائم بیمار در این حالات کاهش پیدا میکند.

درمان تنگی کانال نخاع


الف. درمان غیر جراحی

ارائه ورزشها و تمرینات مخصوص به بیماران جهت جلوگیری از پیشرفت بیماری و درمان علائم آن

استفاده از کمربند طبی یا لوازم ارتوپدی فنی حمایت کننده

انجام فیزیوتراپی و آب درمانی
درمان دارویی با ضد دردهای ساده یا داروهای ضد التهاب
انجام تزریق اپیدورال

تزریق اپیدورال چیست و چگونه انجام میشود؟

تزریق استروئید به داخل فضای اپیدورال از مراحل درمانی ثابت و تایید شده در بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاع است. این روش که قبلا توسط نیدلهای درشت و در فضای میانی ستون فقرات انجام میشد امروزه منسوخ شده و جای خود را به تزریق ترانس فورامینال داده است. این کار توسط فوق تخصص درد و در اتاق عمل انجام میشود.



ب. درمان جراحی تنگی کانال

در چه بیمارانی عمل جراحی باز باید انجام شود؟
۱. مشکل حرکتی پیشرونده
۲.اختلال در کنترل ادرار و مدفوع
۳. محدودیت شدید حرکتی در بیماران
۴. عدم پاسخ به درمانهای غیر جراحی

منبع: ایران ارتوپد و دانشجو

علل تنگی کانال نخاعی در ستون مهره کمری

تنگی کانال نخاعی کمری چگونه ایجاد میشود

تنگ شدن کانال نخاع به علت رشد استخوان و بافت های دیگر به داخل این کانال است و این رشد بافت های اضافی جزئی از روند پیری و مسن شدن است. در حقیقت این بیماری معمولاً در افراد بالای 60-50 سال دیده میشود. در مرد و زن شیوع یکسانی دارد ولی معمولاً در خانم ها با علائم بیشتری بروز کرده و بیشتر نیاز به درمان پیدا میکند.

 شروع این بیماری با پیر شدن دیسک بین مهره ای است. با افزایش سن، دیسک بین مهره ای محتوای آب خود را از دست داده و چروکیده و کوچک میشود. کاهش ارتفاع دیسک موجب میشود مهره ها به یکدیگر نزدیک تر شوند و این نزدیک شدن مهره ها دو مشکل را ایجاد میکند. یکی اینکه سوراخ یا دهانه ای که بین دو مهره مجاور هم و در دو طرف آنها قرار دارد تنگ میشود. این دهانه ها محل خروج ریشه های عصبی از نخاع هستند. پس به این اعصاب فشار وارد میشود. مشکل دیگر اینست که با نزدیکتر شدن مهره ها به هم فشار بیشتری به مفاصل بین مهره ها وارد میشود که آنهم به نوبه خود موجب آرتروز و سائیدگی مفصل میشود.

                     

هر مفصلی که سائیده میشود شروع به ساختن استخوان های اضافه در اطراف خود میکند. همچنین لیگامان های اطراف مفصل هم کلفت تر میشوند. مفاصل بین مهره ای هم همین کار را میکنند. این استخوان های اضافی و لیگامان های کلفت شده هم دهانه بین مهره ای و هم کانال نخاع را تنگ تر میکند. مجموعه این عوامل موجب افزایش فشار بر روی ریشه های عصبی میشوند که در حال خروج از نخاع هستند. در بعضی افراد کانال نخاعی بصورت مادرزادی تنگ است. این وضعیت در مردان بیشتر دیده میشود و علائم آن معمولاً در سنین 50-30 سالگی بروز میکند.