جراحی زانو

اکثر مردم به جراحی زانو نیاز نخواهند داشت ، اما در بسیاری از موارد که سایر روشهای درمانی کارایی ندارند، جراحی ممکن است در به حد اقل رساندن و یا حذف درد زانو موءثر باشد.پیشرفت های بسیاری  در اعمال جراحی کمتر تهاجمی تر بعمل آمده است.چنین روش حداقل تهاجمی ، چنان انقلابی در زمینهء تجربه و بهبود بیماران بوجود آورده است که اغلب منجر به درد کمتر بعد از عمل ، دوره بهبودی سریعتر و اقامت در بیمارستان کوتاهتر گردیده است.

تعویض کامل مفصل زانو

تعویض کامل مفصل زانو زمانی در نظر گرفته میشود که سطوح هر دو طرف استخوان ها و نیز بخش زیرین پتلا به میزان قابل توجهی آسیب دیده باشد.در عمل جراحی تعویض کامل مفصل زانو ، سطح استخوان ران(فمور) با یک جزء فلزی که متناسب با انحناء استخوان زانوی شما برای فیت شدن بهتر طراحی شده است ، جایگزین می گردد.سطح استخوان ساق ( تیبیا) معمولا" با یک بخش فلزی مسطح و یک جزء صاف پلاستیکی که به عنوان غضروف عمل می نماید ، جایگزین می شود.بخش سطح زیرین کاسه زانو نیز ممکن است با ایمپلنتی ساخته شده ازپلاستیک و یا ترکیبی از فلز و پلاستیک جایگزین گردد.

پس از تعویض          قبل از تعویض   

عمل جراحی حدود یک تا دو ساعت طول میکشد. بیمار به پشت بر روی تخت مخصوص جراحی قرار گرفته و پس از شستشوی کل اندام تحتانی با محلول های ضد عفونی، پزشک جراح با شکافی که در جلوی زانو میدهد پوست و بافت های زیر پوستی را باز میکند. استخوان کشکک را به یک طرف زده و مفصل زانو را در معرض دید قرار میدهد.

سپس با استفاده از اره های مخصوص، چند سانتیمتر از پایین ترین قسمت استخوان ران را بریده و خارج میکند. همین کار ار برای بالای استخوان تیبیا (درشت نی) و گاهی اوقات سطح پشتی استخوان کشکک انجام میدهد. سپس بجای قسمت های خارج شده از پایین استخوان ران و بالای استخوان درشت نی جایگزین فلزی قرار داده میشود. سپس بین قسمت های فلزی یک لایه پلاستیکی از جنس پی اتیلن قرار داده میشود. اگر سطح پشتی استخوان کشکک خارج شده است بجای آن هم یک لایه پلی اتیلنی قرار میدهند. در پایان لایه های بافتی روی مفصل ترمیم شده و در نهایت پوشت روی زانو دوخته میشود.

منبع:دکتر سرزعیم و دکتر دقاق زاده

چه عوارضی ممکن است بعد از جراحی تعویض مفصل زانو بوجود بیاید

مانند هر عمل جراحی دیگر تعویض مفصل زانو ممکن است با عوارضی همراه باشد. وقوع این عوارض سیر بهبودی بیمار را طولانی کرده و میتواند مشکلات جدیدی را برای بیمار بوجود بیاورد. تعدادی از این عوارض عبارتند از :

عفونت مفصل زانو

گر چه احتمال عفونت مفصل زانو بعد از تعویض مفصل کمتر از دو درصد است ولی به علت اینکه در صورت وقوع بسیار خطرناک است اقدامات سخت گیرانه زیادی صورت میگیرد تا ایجاد نشود با این حال احتمال عفونت در کسانی که زخم های پوستی دارند، در کسانی که عفونت ادراری یا تنفسی دارند، در کسانی که مشکلات و عفونت های دهانی و دندانی دارند و در بیماران دیابتی و روماتیسمی بیشتر است. اگر سیستم دفاع ایمنی بدن فرد ضعیف باشد (مانند بیماری های مزمن کبدی یا کلیوی یا سرطان ...) احتمال عفونت بعد از جراحی بیشتر است.

لخته شدن خون در پا

شایعترین عارضه که بالقوه میتواند بسیار خطرناک باشد لخته شدن خون در رگ های اندام تحتانی و لگن است. احتمال این عارضه در هر عمل جراحی بزرگی که در اندام تحتانی انجام میشود وجود دارد. خطر این عارضه اینست که در صورت وقوع، لخته خون میتواند به طرف ریه و قلب حرکت کرده و در کارکرد آنها اختلال ایجاد کند. برای پیشگیری از وقوع این لخته ها از داروهای خاصی استفاده میشود. استفاده از بانداژ و پوشش های مخصوص متصل به پمپ هم از دیگر اقدامات مورد استفاده است. بیمار باید مرتبا مچ پاها را حرکت دهد. با این کار عضلات ساق مرتبا فعالیت کرده و گردش خون در ساق بیشتر میشود و احتمال لخته شدن خون در ساق ها کمتر میشود.

تغییر طول اندام تحتانی

ممکن است طول اندام های تحتانی بعد از جراحی تغییر کند.

             

 

محدودیت حرکتی زانو

انتظار میرود زانو بعد از جراحی بتواند حدود 110 درجه خم شود ولی ممکن است به علت چسبندگی بافت های نرم اطراف زانو بعد از عمل جراحی و یا محدودیت حرکتی شدیدی که بیمار از قبل از عمل جراحی داشته است، حرکت زانو بعد از عمل به این حد نرسد.

آسیب عروق و اعصاب

عوارض دیگر مثل آسیب اعصاب یا عروق ناحیه زانو یا شکستگی استخوان ها ممکن است در حین عمل جراحی بوجود بیاید.

باقی ماندن درد

ممکن است مقداری از دردی که بیمار قبل از جراحی احساس میکرده است بعد از جراحی باقی بماند و یا ممکن است درد جدیدی در ناحیه بوجود آید.

خراب شدن مفصل مصنوعی

با گذشت چند سال ممکن است مفصل مصنوعی دچار سائیدگی شود یا اجزاء آن اتصالشان را با استخوان ران یا ساق بیمار از دست داده و لق شوند.

تخریب استخوان اطراف مفصل مصنوعی

ممکن است با گذشت چند سال کم کم قسمت های از استخوان اطراف مفصل مصنوعی جذب شده و از بین برود.

منبع: ایران ارتوپد

نرمش های اولیه زانو پس از تعویض مفصل

 این نرمش ها را باید هر چه زودتر شروع کرد. حتی میتوانید آنها را از اطاق ریکاوری و بلافاصله بعد از عمل جراحی شروع کنید. در ابتدا ممکن است در حین انجام نرمش ها کمی احساس ناراحتی کنید ولی مطمئن باشد انجام این نرمش ها بهبودی شما را سرعت داده و درد شما را کاهش میدهد. این ترمش ها عبارتند از :

با حرکت دادن مچ پا، کف پای خود را به بالا و پایین ببرید. این نرمش را هر ساعت 3 بار و هر بار 3 دقیقه انجام دهید. بلافاصله بعد از عمل جراحی این نرمش را شروع کنید. این نرمش را تا موقعی که کاملا بتوانید راه بروید و تورم ساق شما از بین برود انجام دهید.

یک حوله کوچک را لوله کرده و کمی بالاتر از مچ در زیر تاندون آشیل بگذارید طوری که پاشنه شما کمی از زمین بالاتر باشد. تمام عضلات ران خود را منقبض کرده و سعی کنید کل اندام تحتانی خود را کاملاً مستقیم کنید و سعی کنید پشت زانوی خود را تا حد امکان به زمین نزدیک کرده و به پایین فشار دهید.

این حالت را 10-5 ثانیه نگه داشته و سپس عضلات خود را کاملاً شل کرده و 3 ثانیه استراحت کنید. سپس مجدداً این کار را تکرار کنید. 10 بار این عمل را تکرار کرده سپس یک دقیقه استراحت کنید. مجدداً تمام کارها را آنقدر تکرار کنید که در ران خود احساس خستگی کنید.

زانوی خود را کاملاً مستقیم نگه داشته و سپس پاشنه خود را چند سانتیمتر از زمین بلند کنید. 10 ثانیه پا را بالا نگه داشته و سپس به آرامی آن را پایین بیاورید. اینکار را آنقدر تکرار کنید که ران شما خسته شود.

 

در حالیکه به پشت خوابیده اید و پاشنه خود را از زمین بلند نکرده اید زانو را تا جاییکه میتوانید خم کنید. 10-5 ثانیه زانو را در همین حالت حداکثر خم نگه داشته و سپس به آرامی آن را باز کنید. تا جاییکه ران شما خسته شود نرمش را تکرار کنید.

 

در کنار تخت نشسته و ساق های خود را از کنار تخت آویزان کنید یا روی یک صندلی بنشینید. سپس پشت پای سالمتان را پشت پاشنه اندام عمل شده قرار دهید تا آن را حمایت کند. زانوی عمل شده را تا جاییکه میتوانید خم کرده و 10-5 ثانیه در همان وضعیت نگه دارید. تا جاییکه ران شما خسته شود نرمش را تکرار کنید.

در کنار تخت نشسته و ساق های خود را از کنار تخت آویزان کنید یا روی یک صندلی بنشینید. زانوی عمل شده را تا جاییکه میتوانید خم کرده تا کف پایتان به زمین برسد. تنه تان را روی صندلی به طرف جلو ببرید تا زانوی طرف عمل شده کمی بیشتر خم شود. 10-5 ثانیه در همان وضعیت نگه دارید. تا جاییکه ران شما خسته شود نرمش را تکرار کنید.

منبع: ایران ارتوپد